สำนักราชบัณฑิตยสภา

39 รื่ นฤทั ย สั จจพั นธุ์ วารสารราชบัณฑิตยสถาน ปีที่ ๓๗ ฉบับที่ ๒ เม.ย.-มิ.ย. ๒๕๕๕ ทางนาสิกทวารแผ่พังพานอยู่เหนือศิโรตม์แสดงเดช บ้างให้สถิตอยู่บนศิรประเทศแล้วเลื้อยลงเลิกพังพาน อยู่แทบมุขทวารก็มี บ้างให้เข้าทางอุทรนาภีทะลุตลอดออกแผ่พังพานทางโอษฐ์ทวาร บ้างก็ให้เข้าทาง โอษฐ์ทะลุลงเลิกพังพานทางอุทร ลางเหล่ามารก็เอานาคเข้าพันเป็นวลัยกรเบื้องขวาแล้วห้อยศีรษะ ลงมาเลิกพังพานอยู่เหนือเข่า บ้างก็เอานาคพันหัตถ์ซ้ายเป็นวลัยแล้วห้อยศีรษะลงไปแผ่พังพานอยู่ ณ ชานุประเทศเบื้องขวา บ้างก็เอาสัปปาชาติใหญ่น้อยมีงูเหลือมเป็นต้นเอาพันพาหาแลขาทั้งสองข้างต่าง ๆ แลพิลึกพึงกลัว...” จากนั้น พระยาวัสวดีมาราธิราชก็เนรมิตกรซ้ายขวาข้างละ ๑๐๐๐ กร ทรงอาวุธนานาชนิด ประทับเหนือคอช้างชื่อว่าคิริเมข ยกทัพไปขับไล่พระพุทธองค์ พระยามารมีบัญชาให้เหล่ามารโยธี “จับ พระสิทธัตถกุมารพันธนาการประหารหั่นฟันแทงเข่นฆ่า ผ่าอุระขยี้หฤทัย จับสองบาทขว้างไปยังฝั่งสมุทร ฟากโน้น” ฝูงมารมากมายเหลือคณานับเข้าล้อมโพธิบัลลังก์ เหล่าเทพยดาทั้งหมื่นจักรวาลที่มาถวาย สักการบูชาต่างตกใจกลัว พากันเหาะหนีหายไปสิ้น แต่พระพุทธองค์ประทับนิ่งไม่หวั่นไหว พระองค์ทรง อัญเชิญพระบารมีทั้ง ๑๐ เป็นเกราะคุ้มกัน คือ ทาน ศีล เนกขัมมะ ปัญญา วิริยะ ขันติ สัจจะ อธิษฐาน เมตตา อุเบกขา บารมีทั้ง ๑๐ ยังแยกออกไปได้อีก ๓ สถาน คือ บารมี ๑๐ อุปบารมี ๑๐ และปรมัตถบารมี ๑๐ สิริรวมเป็นบารมี ๓๐ ทัศ ทรงประดิษฐานด้วยพระบาทคือวิริยบารมี เหนือพื้นปถพีคือศีลบารมี ทรง อาวุธคือปัญญาบารมี ในพระหัตถ์คือศรัทธา และบารมีอื่น ๆ เป็นโล่ป้องกันมาร ตั้งพระทัยจะไม่ทรงหนี จากรัตนบัลลังก์ และจะทรงชิงชัยจนกว่ามารจะพ่ายพินาศไปหมดสิ้น พระยามารส� ำแดงเดชบังเกิดเป็นฝน ๙ ประการ คือ เป็นลมพายุใหญ่ เป็นน�้ ำท่วมถึงยอดไม้ เป็นก้อนหิน เป็นสรรพอาวุธ เป็นถ่านเพลิง เป็น เถ้าถ่านจากนรก เป็นทรายกรด เป็นเปือกตมร้อน และเป็นความมืดมิด แต่ฝน ๙ ประการไม่อาจท� ำอันตราย แก่พระพุทธองค์ พระยามารจึงขู่ให้พระพุทธองค์เสด็จลุกจากรัตนบัลลังก์โดยอ้างว่ารัตนบัลลังก์นั้นเกิดจาก บุญบารมีของตน พระองค์จึงอ้างนางธรณีเป็นพยาน นางธรณีจึงปรากฏกายบิดมวยผมหลั่งน�้ ำทักษิโณทก ที่พระพุทธองค์ทรงหลั่งไว้ มากกว่ามากประมาณมิได้ น�้ ำที่หลั่งไหลออกจากเกศโมลีแห่งนางธรณีท่วม หมู่มารลอยตามน�้ ำไปสิ้นไม่เว้นแม้ช้างทรงคิริเมข ขณะนั้นมหาปถพีก็ปั่นป่วน ส่งเสียงกึกก้องโกลาหล ฟ้าผ่าเปรี้ยง ๆ ห่าฝนถ่านเพลิงตกต้องหมู่มารทั้งหลาย พระยามารหวาดกลัวเป็นที่สุด ยอมพ่ายแพ้ ยกกร ทั้ง ๑๐๐๐ ขึ้นประนม แล้วกล่าวสรรเสริญพระเดชานุภาพของพระองค์