สำนักราชบัณฑิตยสภา

พุทธศิ ลป์ในวรรณคดี ไทย 32 The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 37 No. 2 April-June 2012 งานพุทธศิลป์ในวรรณคดีไทย ปรากฏหลายลักษณะ หลายเนื้อหา สร้างความปีติศรัทธา ความ ดื่มด�่ ำในความเจริญรุ่งเรือง ความเศร้าสังเวชในความทรุดโทรมเสื่อมถอย รวมทั้งความมหัศจรรย์ใจ ใน จินตนาการของกวี ดังจะกล่าวต่อไปนี้ ๑. ความรุ่งเรืองของบ้านเมือง ซึ่งประกอบด้วยปราสาทราชวัง วัดวาอาราม ที่สร้างขึ้นด้วยศิลปะ แบบไทย ทั้งรูปทรงของอาคาร การตกแต่งประดับประดา ลวดลายแกะสลักหรือปูนปั้นต่าง ๆ วรรณคดี ที่เป็นเรื่องเล่ามักจะมีฉากแสดงความรุ่งเรืองโอ่อ่าของบ้านเมือง กวีก็สร้างฉากจินตนาการนั้นโดยจ� ำลอง จากภาพบ้านเมืองที่เขาได้พบเห็น ดังบทพรรณนาใน ก� ำสรวลโคลงดั้น วรรณคดีสมัยอยุธยาตอนต้น อยุทธยายศยิ่งฟ้า ลงดิน แลฤๅ อ� ำนาจบุญเพรงพระ ก่อเกื้อ เจดีลอออินทร์ ปราสาท ในทาบทองแล้วเนื้อ นอกโสม ฯ พรายพรายพระธาตุเจ้า จยรจนนทร แจ่มแฮ ไตรโลกยเลงคือโคม ค�่ ำเช้า พิหารรเบียงบรร รุจิเรข เรืองแฮ ทุกแห่งห้องพระเจ้า น่งงเนือง ฯ ศาลาอเนขสร้าง แสนเสา โสดแฮ ธรรมาศจูงใจเมือง สู่ฟ้า พิหารย่อมฉลักเฉลา ฉลุแผ่น ไส่นา พระมาศเลื่อมเลื่อมหล้า หล่อแสง ฯ