สำนักราชบัณฑิตยสภา

อาหารการกิ นในวรรณกรรมเรื่ อง พระอภั ยมณี 140 The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 37 No. 2 April-June 2012 ความช่วยเหลือหรือขอสมาลาโทษตามแต่โอกาส เมื่อส� ำเภาของท้าวสิลราชหลงออกนอกทาง จึงต้องท� ำ พิธีถามทางจากปู่เจ้า “ซึ่งล� ำทรงหลงมากลางสมุทร ควรจะหยุดยับยั้งตั้งบายศรี เครื่องบูชาสารพัดทั้งบัตรพลี จะบวงผีถามทางกลางคงคา ฯ” “ฝ่ายต้นหนคนประจ� ำล� ำที่นั่ง จึงแต่งตั้งโต๊ะใหญ่ใส่บายศรี ทั้งเป็ดไก่กุ้งปลาบรรดามี เหล้าอาหนี่ล้วนเข้มเต็มประดา แล้วเชือดแพะแกะขว้างลงกลางน�้ ำ พลีกรรมภูตพรายทั้งซ้ายขวา พลางสมมุติจุดธูปเทียนบูชา รินสุราเซ่นสรวงแล้วบวงบน บังคมคัลวันทาเทพารักษ์ ซึ่งส� ำนักเกาะแก่งทุกแห่งหน เทพเจ้าเขาขวางในกลางวน อยู่สายชลขึ้นล่องท้องชลา ข้าแต่งตั้งสังเวยเคยค� ำนับ เชิญมารับเครื่องมัจฉะมังสา จะขอทางกลางทะเลกับเทวา แล้วตีม้าล่อลั่นสนั่นดัง ฯ” (๑๖๕) นอกจากบายศรีแล้ว มีอาหารดิบ เช่น เป็ด ไก่ กุ้ง ปลา แพะ แกะเชือด และสุราเป็นของเซ่นไหว้ ซึ่งปู่เจ้าก็มาเข้าเจ้าขรัวนายและบอกทางให้ นางละเวงคิดจะตั้งศาลที่หน้าถ�้ ำกล� ำพันเพื่อให้พระกาฬสิงสถิตเป็นเทพารักษ์คอยปราบผีร้าย ทั้งหลาย “นางกษัตริย์ตรัสตอบชอบแล้วลูก จ� ำจะปลูกศาลสาปไว้ปราบผี ด้วยตัวเราเจ้าจังหวัดปัฐพี จะมอบที่แดนไว้ให้พระกาฬ แล้วเกณฑ์เหล่าชาวป่าให้หาไม้ ประเดี๋ยวใจปลูกเสร็จส� ำเร็จศาล เอาผ้ากรองรองทรงของนงคราญ ท� ำเป็นม่านมู่ลี่ที่เทวัญ เครื่องบูชาสารพัดให้จัดตั้ง ขนมปังเป็ดคู่กับหมูหัน ทั้งเทียนธูปบุปผาสารพัน กระแจะจันทน์เจิมเสร็จส� ำเร็จการ ฯ” (๕๖๗) “เครื่องเสวยเคยถวายไว้รายเรียง ทั้งหมากเมี่ยงมังสาสุราบาน บุปผาดวงจวงจันทน์คันธรส ทั้งเครื่องสดของเราทั้งคาวหวาน ขอศักดิ์สิทธิ์ฤทธิรงค์องค์พระกาฬ มาสิงศาลส� ำหรับช่วยดับร้อน” (๕๖๘)