สำนักราชบัณฑิตยสภา

อาหารการกิ นในวรรณกรรมเรื่ อง พระอภั ยมณี 130 The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 37 No. 2 April-June 2012 เมื่อครั้งที่พระอภัยมณีตามนางละเวงเข้าไปในกรุงลังกา ก็ได้รับการปรนนิบัติอย่างดี “พอเห็นองค์พระอภัยตื่นไสยาสน์ ธิดานาฏพร้อมพรั่งอยู่ทั้งสอง จึงหยุดยังนั่งที่เก้าอี้รอง ให้ยกของที่เสวยนมเนยมา มีดตะเกียบเทียบท� ำไว้ส� ำเร็จ ทั้งไก่เป็ดขนมปังเครื่องมังสา ฝ่ายบุตรีพี่น้องสองสุดา รินสุราคอยประคองให้สององค์ ฯ พระอภัยไม่เคยเสวยเหล้า แต่รักเขาก็ต้องตามด้วยความหลง เก้าอี้ตั้งข้างเตียงเคียงพระองค์ พึ่งสอนทรงหยิบตะเกียบไม่เรียบเลย ค่อยค่อยคีบหนีบพลัดให้ขัดข้อง นางยิ้มย่องหยิบช้อนป้อนเสวย สุกรไก่หมูหันชิ้นมันเนย น�้ ำส้มเชยตับแพะลิ้นแกะแกม นางนั่งชี้นี่นั่นร� ำพันบอก สุราจอกจับจิบคอยหยิบแถม พระอภัยไม่อิ่มนางยิ้มแย้ม นางป้อนแกล้มกล�้ ำกลืนค่อยชื่นใจ” (๖๖๕-๖๖๖) อาหารมีทั้งเป็ด ไก่ และหมูหัน ตับแพะและลิ้นแกะ สะท้อนถึงด้านที่เป็นแขกของเมืองลังกา ซึ่งว่ากันว่า คือเมืองสิงหล ดินแดนของชนชาติทมิฬนั่นเอง ขนมปังและนมเนยบอกความเป็นฝรั่งของเมืองลังกา เครื่องใช้ในการเสวยมีทั้งมีด ช้อนแบบฝรั่ง และตะเกียบซึ่งเป็นของจีน แต่ก็เป็นเครื่องใช้ในการกิน ที่คนไทยคุ้นเคย ยกเว้นพระอภัยมณีที่คงไม่ถนัด คีบอาหารไม่ติด ส่วนเหล้านั้นก็เป็นส่วนหนึ่งที่จะช่วย ท� ำให้พระอภัยมณีมึนเมาไม่รู้สึกพระองค์ ในตอน พระอภัยมณีท� ำศพท้าวสุทัศน์ นางสร้อยสุวรรณ นางจันทร์สุดา พระธิดาฝาแฝดของ พระอภัยมณีกับนางสุวรรณมาลี จัดเครื่องเสวยถวายพระหัสไชยดังต่อไปนี้ “นางเรียงเรียบเทียบสุวรรณภาชน์ทอง ส้อมฉลองพระหัตถ์จัดประจง” (๑๐๖๓) “พระซักถามนามกับข้าวแกล้งเซ้าซี้ นางทูลชี้ถวายพลางต่างต่างกัน ไก่พะแนงแกงเผ็ดกับเป็ดหั่น ห่อหมกมันจันลอนสุกรหัน ทั้งแกงส้มต้มขิงทุกสิ่งอัน กุ้งทอดมันม้าอ้วนแกงบวนเนื้อ” (๑๐๖๓) ส่วนใหญ่เป็นอาหารไทยรสจัด เช่น แกงเผ็ด ห่อหมก พะแนง มี เป็ด มี ทอดมันกุ้ง ด้วย จั นลอน นั้น ในจังหวัดชายทะเลฝั่งตะวันออกเช่นระยอง ชลบุรี ท� ำจากเนื้อปลาขูด ผสมกับพริกแกง กะทิ ใบโหระพา คลุกเคล้าให้เข้ากันแล้วปั้นเป็นลูกกลมหรือรี เสียบไม้น� ำไปย่างบนเตา รสชาติคล้ายห่อหมกผสมทอดมัน