สำนักราชบัณฑิตยสภา

ตรุษจี น 108 The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 37 No. 2 April-June 2012 เมื่อกล่าวถึงเทศกาลตามประเพณีของชาวจีน ทุกคนต้องกล่าวถึงวันตรุษจีน เพราะ 春节 Chūn Jié ตรุษจีนคือเทศกาลที่ส� ำคัญที่สุดตามประเพณีจีน ตรุษจีนของชาวจีนคือ วันขึ้น ๑ ค�่ ำ เดือน ๑ ตามปฏิทินจันทรคติจีน ถ้าเราอยากทราบว่า ตรุษจีนในปีนั้น ๆ ตรงกับวันที่เท่าไรตามปฏิทินสากล ก็ต้องไปเปิดดูจากปฏิทินจันทรคติจีน ใน พ.ศ. ๒๕๕๕ นี้ หากเราเปิดดูปฏิทินจันทรคติจีนจะเห็นว่าวันตรุษจีนตรงกับวันจันทร์ที่ ๒๓ มกราคม ปรกติวันตรุษจีน จะตกประมาณช่วงหลังของเดือนมกราคม แต่บางปีอาจล่าไปถึงเดือนกุมภาพันธ์หากปีที่ผ่านมาเป็น ปีอธิกมาส คือ เป็นปีที่มีเดือนเพิ่มขึ้นในปีจันทรคติ เช่น พ.ศ. ๒๕๕๓ วันตรุษจีนตกวันที่ ๑๔ กุมภาพันธ์ เพราะ พ.ศ. ๒๕๕๒ มีเดือน ๕ ซ�้ ำ ๒ ครั้ง ๑ ปัจจุบันตรุษจีนส� ำหรับชาวจีนนั้นหมายถึง 除夕 chúxī (วันสุดท้ายของปี) และ 正月初一 zhèngyuè chūyī (วัน ๑ ค�่ ำเดือน ๑ ตามปฏิทินจันทรคติจีน) อย่างไรก็ตาม ชาวบ้านทั่วไปในสมัยก่อนถือตามประเพณีเดิมว่า เทศกาลตรุษจีนนั้นเริ่มตั้งแต่ วันเซ่นไหว้เทพแห่งเตาไฟ 祭灶 jì zào ในวัน ๒๓ ค�่ ำหรือ ๒๔ ค�่ ำเดือน ๑๒ เรื่อยไปจนถึงวันเพ็ญ ๑๕ ค�่ ำเดือน ๑ ๑ ปีอธิกมาส 闰年 rùnnián ในปฏิทินจันทรคติของจีนเป็นปีที่มี ๑๓ เดือน เนื่องจากปีปรกติตามปฏิทินจันทรคติจีนมีปีละ ๓๕๔ หรือ ๓๕๕ วัน เพราะบางเดือนมี ๒๙ วัน บางเดือนมี ๓๐ วัน เมื่อถึงปีที่ ๓ จึงเป็นปีที่มี ๓๘๓ วันหรือ ๓๘๔ วัน ท� ำให้ต้องมีเดือนใด เดือนหนึ่งซ�้ ำ ๒ ครั้งรวมเป็น ๑๓ เดือนในปีนั้น เดือนที่มีซ�้ ำ ๒ ครั้งจะเป็นเดือนใดก็ได้ ยกเว้นเดือน ๑๒ เช่น พ.ศ. ๒๕๔๗ ซ�้ ำเดือน ๒ พ.ศ. ๒๕๔๙ ซ�้ ำเดือน ๗ พ.ศ. ๒๕๕๒ ซ�้ ำเดือน ๕ ปี ๒๕๕๕ ซ�้ ำเดือน ๔ 闰四月 rùnsìyuè (ปีใหม่จีนซึ่งจะมาถึงนี้เดือน ซึ่งมี ๒๙ วัน ได้แก่ เดือน ๒ เดือน ๔ อธิกมาส เดือน ๖ เดือน ๘ เดือน ๑๐ และเดือน ๑๒)