สำนักราชบัณฑิตยสภา

ถ่านหิ นกั บการผลิ ตไฟฟ้าในประเทศไทย 24 The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 37 No. 4 Oct-Dec 2012 พลังงาน รวมถึงความไม่สมดุลในการจัดสรรสัดส่วนของชนิดของพลังงานที่จะใช้ในแต่ละภาคส่วน เช่น ภาคการขนส่ง ภาคการผลิต ภาคอุตสาหกรรม รวมถึงการผลิตไฟฟ้า ประเภทของแหล่งพลังงานที่ส� ำคัญ ที่จะกล่าวถึงมีดังนี้ ก. ถ่านหิน ๒,๗ เป็นแหล่งพลังงานที่มีปริมาณมาก คือ มีปริมาณส� ำรองที่สามารถใช้ได้อีกมากกว่า ๒๐๐ ปี ส่งผลให้ถ่านหินเป็นแหล่งพลังงานที่หาได้ง่าย ราคาถูก มีความมั่นคง นอกจากนี้ ถ่านหินยังมีความ ปลอดภัย ขนส่งและจัดเก็บง่ายเมื่อเปรียบเทียบกับแก๊สธรรมชาติ แต่ข้อด้อยของถ่านหินคือ ถ่านหินเป็น เชื้อเพลิงที่ปล่อยคาร์บอนไดออกไซด์ในปริมาณสูงมากเมื่อเทียบกับเชื้อเพลิงประเภทอื่น เช่น แก๊สธรรมชาติ นอกจากนี้ยังปล่อยสารมลพิษอื่น ๆ ออกมาด้วย เช่น ออกไซด์ของไนโตรเจนและก� ำมะถัน (NO x , SO x ) ข. น�้ ำมันปิโตรเลียม เป็นเชื้อเพลิงที่ใช้งานง่าย ไม่ยุ่งยากในการจัดเก็บและขนส่ง รวมถึง เครื่องยนต์ต่าง ๆ ที่ใช้น�้ ำมันปิโตรเลียมเป็นเชื้อเพลิงนั้น ได้ถูกพัฒนาทางด้านเทคโนโลยีจนอยู่ในระดับ สูง แต่ข้อด้อยของน�้ ำมันปิโตรเลียมคือ น�้ ำมันปิโตรเลียมเป็นเชื้อเพลิงที่มีปริมาณคาร์บอนสูง ราคาค่อน ข้างสูงและราคาไม่คงตัว แหล่งส� ำรองน�้ ำมันของโลกมีจ� ำนวนจ� ำกัด และปริมาณน�้ ำมันส� ำรองลดลงเรื่อย ๆ เนื่องจากปริมาณการใช้เพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ค. แก๊สธรรมชาติ เป็นเชื้อเพลิงที่ใช้งานง่าย มีประสิทธิภาพสูง และใช้ประโยชน์ได้อย่างหลาก หลาย แต่ข้อด้อยคือ แหล่งที่พบแก๊สธรรมชาติมีอยู่จ� ำกัด พบในบางพื้นที่เท่านั้นตามสภาพทางธรณีวิทยา การจัดเก็บและขนส่งแก๊สธรรมชาติก็มีความเสี่ยงและมีต้นทุนสูง นอกจากนี้ แก๊สธรรมชาติยังสามารถ ใช้เป็นวัตถุดิบในอุตสาหกรรมปิโตรเคมีได้มากมาย เนื่องจากแก๊สธรรมชาติประกอบด้วยสารประกอบ ไฮโดรคาร์บอนหลายชนิด ส่งผลให้แก๊สธรรมชาติมีราคาสูงเรื่อย ๆ อนึ่ง ในปัจจุบันเทคโนโลยีที่ใช้ในการ ขนส่งนั้นมี ๒ วิธี คือ วิธีที่ ๑ ขนส่งโดยระบบเส้นท่อ เช่น การขนส่งแก๊สธรรมชาติจากแหล่งขุดเจาะใน อ่าวไทยผ่านระบบเส้นท่อมาขึ้นที่สถานีบริเวณมาบตาพุด จังหวัดระยอง หรือการขนส่งแก๊สธรรมชาติจาก มาบตาพุดไปยังผู้ใช้ในบริเวณจังหวัดชลบุรี (โรงไฟฟ้าบางปะกง นิคมอุตสาหกรรมต่าง ๆ ที่อยู่ในบริเวณ ใกล้เคียง) วิธีที่ ๒ ขนส่งทางเรือ วิธีการนี้จะเป็นการขนส่งจากแหล่งผลิตไปยังบริเวณที่ห่างไกลไม่สามารถ ขนส่งทางเส้นท่อได้ เช่น การขนส่งแก๊สธรรมชาติจากแหล่งผลิตทางตะวันออกกลางมายังประเทศญี่ปุ่น การขนส่งโดยวิธีนี้ค่อนข้างยุ่งยากและเสียค่าใช้จ่ายค่อนข้างสูง ใช้วิธีท� ำให้แก๊สธรรมชาติเป็นของเหลวก่อน โดยการลดอุณหภูมิของแก๊สลงภายใต้ความดัน บรรจุใส่ถังบรรจุที่รักษาอุณหภูมิ และขนส่งทางเรือ ง. นิวเคลียร์ เป็นเชื้อเพลิงหรือแหล่งพลังงานที่ไม่มีคาร์บอน ข้อดีเด่นของพลังงานนิวเคลียร์คือ เป็นพลังงานสะอาด ในระยะยาวถือว่าเป็นพลังงานที่มีความเสถียรสูงมาก ข้อก� ำจัดของพลังงานนิวเคลียร์ คือ แหล่งพลังงานดังกล่าวมีน้อยและต้องการเทคโนโลยีขั้นสูง การพัฒนาโครงการเพื่อสร้างโรงไฟฟ้า นิวเคลียร์ต้องใช้ระยะเวลานาน โดยจะต้องเริ่มจากการเตรียมความพร้อมในเรื่องบุคลากรจนถึงการก่อสร้าง โรงปฏิกรณ์ นอกจากนี้ยังต้องค� ำนึงถึงการก� ำจัดกากของเสียกัมมันตรังสีที่เกิดขึ้น ในปัจจุบันต้นทุนของ