สำนักราชบัณฑิตยสภา

279 นิ พนธ์ ทรายเพชร วารสารราชบัณฑิตยสถาน ปีที่ ๓๗ ฉบับที่ ๔ ต.ค.-ธ.ค. ๒๕๕๕ แสดงกลุ่มดาวหมีใหญ่ก� ำลังตกและกลุ่มดาวแคสสิโอเปียก� ำลังขึ้น ดาว ๗ ดวงในกลุ่มดาว หมีใหญ่เรียกว่าดาวเรียงเด่น คนไทยเรียกดาวจระเข้ สมัยโบราณคนจีนเรียกดาวนี้ว่า ดาวกระบวยใหญ่ (Big Dipper) ส่วนดาว ๕ ดวงเรียงเป็นรูปตัว M ตะแคง ในกลุ่มดาวแคสสิโอเปีย ไทยเราเรียกว่า ดาวค้างคาว เส้นที่ต่อระหว่างดาวดวงที่ ๕ ในดาวจระเข้ และดาวดวงที่ ๓ ในดาวค้างคาว ผ่านดาวเหนือ พอดี กลุ่มดาวทั้งสองจึงอยู่ตรงกันข้ามโดยมีดาวเหนืออยู่กลาง เครื่องช่วยให้ดูดาวเป็น • ท้องฟ้าจ� ำลอง • แผนที่ดาว • ทรงกลมดาว • โปรแกรมดูดาวต่าง ๆ เช่น โปรแกรม Stellarium และ โปรแกรม Starry Night • หนังสือดาราศาสตร์ เช่น การดูดาวขั้นต้นโดยผู้เขียน • วารสารทางช้างเผือกของสมาคมดาราศาสตร์ไทย • วารสาร Sky and Telescope ของสหรัฐอเมริกา • วารสาร Astronomy ของสหรัฐอเมริกา ความสวยงามของธรรมชาติที่อยู่บนท้องฟ้า นอกเหนือจากสิ่งที่มองเห็นด้วยตาเปล่าดังกล่าว แล้วยังมีสิ่งสวยงามซึ่งดูลึกลับมหัศจรรย์ อีกมากมาย ส่วนใหญ่มองไม่เห็นด้วยตาเปล่า ต้องใช้กล้องโทรทรรศน์ช่วยในการบันทึกภาพสิ่งเหล่านี้ เช่น แหล่งก� ำเนิดดาวฤกษ์หรือซากที่เหลือ อยู่จากการจบชีวิตของดาวฤกษ์ ที่เรียกว่า เนบิวลา, เมืองของดาวฤกษ์ที่เรียกว่ า กาแล็กซี และภาพกาแล็กซีจ� ำนวนมาก ที่อยู่ไกลที่สุด ซึ่งกล้องโทรทรรศน์อวกาศ ฮับเบิลบันทึกไว้จากห้วงอากาศลึก ดาวฤกษ์ก� ำลังก่อก� ำเนิดขึ้นจากเนบิวลาสว่างใหญ่ ( M42 หรือ NGC 1976 ) ในกลุ่มดาวนายพราน เป็นเนบิวลาที่พอมองเห็นได้ด้วยตาเปล่าเพราะมี โชติมาตร ๔ กว้าง ๑ องศา ๑๖ ลิปดา 16’ M42 อยู่บริเวณดาบที่ห้อยจากเข็มขัดของนายพราน