สำนักราชบัณฑิตยสภา

273 นิ พนธ์ ทรายเพชร วารสารราชบัณฑิตยสถาน ปีที่ ๓๗ ฉบับที่ ๔ ต.ค.-ธ.ค. ๒๕๕๕ กล้องโทรทรรศน์เป็นอุปกรณ์ในการตัดสินว่าดาวที่เห็นเป็นดาวเคราะห์หรือไม่ ถ้าเป็นดาวฤกษ์ ภาพในกล้องโทรทรรศน์จะปรากฏเป็นจุดสว่างมากขึ้น แต่ถ้าเป็นดาวเคราะห์จะปรากฏเป็นดวงกลมโต แต่ละดวงมีเอกลักษณ์หรือรูปร่างเฉพาะที่แตกต่างกัน เช่น เห็นดาวเสาร์มีวงแหวน, เห็นดาวพฤหัสบดีเป็น ดวงกลมโตพร้อมบริวารขนาดใหญ่ ๔ ดวง, เห็นดาวศุกร์เป็นเสี้ยว ดาวอื่น ๆ เป็นดาวฤกษ์ที่มีสมบัติเหมือนกันคือสร้างพลังงานได้เองหรือมีแสงในตัวเอง ผลพลอยได้ คือธาตุต่าง ๆ แต่ปรากฏแตกต่างกันในหลายลักษณะ ได้แก่ ก� ำลังส่องสว่าง ความสว่าง ต� ำแหน่งบน ทรงกลมฟ้า ระยะห่าง สี อุณหภูมิผิว สเปกตรัม อายุ มวล ระบบ องค์ประกอบ และวิวัฒนาการ ต่อไปนี้ เป็นตารางแสดงดาวฤกษ์ ดวงที่ปรากฏสว่างมาก ๆ พร้อมสมบัติบางประการ เช่น โชติมาตร (อันดับความ สว่าง) เป็นตัวเลขไม่มีหน่วย ระยะห่าง ต� ำแหน่งบนทรงกลมฟ้า (กลุ่มดาวที่ดาวฤกษ์สังกัด) และ สเปกตรัม ๑ ดวงอาทิตย์ (Sun) -๒๖.๗๕ ๘.๓ นาทีแสง G2 จักรราศี ๒ ซีรีอัส (Sirius) -๑.๔๔ ๙ A 0 หมาใหญ่ ๓ คาโนปัส (Canopus) -๐.๖๒ ๓๑๐ A 9 กระดูกงูเรือ ๔ ดวงแก้ว (Arcturus) -๐.๐๕ ๓๗ K 1.5 คนเลี้ยงสัตว์ ๕ แอลฟา เซนเทารี่ ( ∝ -Centauri) -๐.๐๑ ๔ G 2 เซนเทารุส ๖ วีกา (Vega) ๐.๐๓ ๒๕ A 0 พิณ ๗ คาเพลลา (Capella) ๐.๐๘ ๔๒ G 6 สารถี ๘ ไรเจล (Rigel) ๐.๑๘ ๘๐๐ 18 นายพราน ๙ โปรซิออน (Procyon) ๐.๔๐ ๑๑ F 5 หมาเล็ก ๑๐ อะเคอร์นาร์ (Achernar) ๐.๔๕ ๑๔๔ B 3 แม่น�้ ำ ๑๑ เบทเทลจุส (Betelgeuse) ๐.๔๕ ๕๒๐ M 2 นายพราน ๑๒ บีตาเซนเทารี ( β-Centauri) ๐.๕๘ ๕๐๐ B 1 เซนเทารุส ๑๓ ตานกอินทรี (Altair) ๐.๗๖ ๑๗ A 7 นกอินทรี ตารางดาวฤกษ์ดวงที่ปรากฏสว่างมาก (เรียงล� ำดับตามความสว่างปรากฏ) เลขที่ ชื่อ โชติมาตร ระยะห่าง สเปกตรัม** กลุ่มดาว (ปีแสง)*