สำนักราชบัณฑิตยสภา

การดูดาว สนุก น่าสนใจ ได้ความรู้ 266 The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 37 No. 4 Oct-Dec 2012 ละติจูด ๑๕ องศาตลอด ๒๔ ชั่วโมง เส้นทางขึ้น–ตกของดาวอาจหาได้จากส่วนโค้งของวงกลมบนท้องฟ้า ที่มีจุดศูนย์กลางอยู่ที่ดาวเหนือ และรัศมีเท่ากับระยะที่ดาวห่างจากดาวเหนือนั่นเอง ในกรณีของดวงอาทิตย์จะมีเส้นทางขึ้น–ตกเปลี่ยนไปตลอดทั้งปี เพราะแกนโลกเอียง ท� ำให้ ขั้วโลกเหนือเบนเข้าหาดวงอาทิตย์ในเดือนมิถุนายน เบนออกในเดือนธันวาคมและหันด้านข้างเข้าหาใน เดือนมีนาคมและกันยายน ผลก็คือเกิดฤดูต่าง ๆ ตลอดทั้งกลางวันกลางคืนยาวไม่เท่ากันตลอดทั้งปี ดาวฤกษ์ขึ้น–ตก เวลาเดิมทุกวันหรือไม่ ดาวฤกษ์ขึ้นไม่ตรงเวลาเดิมทุกวัน แต่จะขึ้นเร็วขึ้นวันละ ๔ นาที ทั้งนี้เพราะโลกโคจรรอบ ดวงอาทิตย์ ท� ำให้เวลาดวงอาทิตย์กับเวลาดวงดาวไม่ตรงกัน ผลก็คือ เห็นดาวฤกษ์ขึ้นเร็วขึ้นทุก ๆ วัน วันละประมาณ ๔ นาที รูปแสดงเส้นทางขึ้น–ตกของดวงอาทิตย์ที่ละติจูด ๑๕ องศาเหนือ เส้นทางขึ้น–ตกเปลี่ยนไปตลอดทั้งปีเพราะแกนโลกเอียง เส้นทาง ก เป็นเส้นทางขึ้น-ตกของดวงอาทิตย์ในวันที่ ๒๑ มีนาคม และ ๒๓ กันยายนที่ละติจูด ๑๕ องศาเหนือ เส้นทาง ข เป็นเส้นทางขึ้น-ตกของดวงอาทิตย์ในวันที่ ๒๒ ธันวาคม ที่ละติจูด ๑๕ องศาเหนือ เส้นทาง ค เป็นเส้นทางขึ้น-ตกของดวงอาทิตย์ในวันที่ ๒๑ มิถุนายน ที่ละติจูด ๑๕ องศาเหนือ