สำนักราชบัณฑิตยสภา

การดูดาว สนุก น่าสนใจ ได้ความรู้ 264 The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 37 No. 4 Oct-Dec 2012 จุดสูงสุดของท้องฟ้า เรียกว่า จุดเหนือศีรษะ (เซนิท) จุดเหนือศีรษะและขอบฟ้าพร้อมทิศ ทั้ง ๔ จึงเป็นสมบัติของผู้ที่อยู่บนโลก ถ้าออกไปอยู่ในปริภูมิไกลจากโลก จะเห็นโลก ดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ และดวงดาวทั้งหลายลอยอยู่โดยรอบตัวเรา และอยู่บนทรงกลมใหญ่ที่เรียกว่า ทรงกลมฟ้า ดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ โลกและดาวเคราะห์ดวงอื่น ๆ จะปรากฏมีขนาดใหญ่เพราะอยู่ใกล้ต� ำแหน่งที่เราอยู่ในปริภูมิ แต่ดาวอื่น ๆ เป็นดาวฤกษ์ที่อยู่ไกลมาก ไกลกว่าระยะดวงอาทิตย์เป็นแสนเป็นล้านเท่า ดาวฤกษ์ทั้งหลาย จึงปรากฏเป็นจุดสว่างต่าง ๆ กัน และเรียงเป็นกลุ่มรูปร่างแบบเดียวกับที่เห็นเมื่อดูจากพื้นโลก ท้องฟ้าของคนที่อยู่บนละติจูด ๒๐ ํ เหนือ จะเห็นดาวเหนืออยู่สูงจากขอบฟ้าทิศเหนือ ๒๐ องศา และเส้นศูนย์สูตรฟ้าผ่านจุดทิศตะวันออก (E) จุดทิศตะวันตก (W) โดยผ่านเมริเดียน ณ จุดที่อยู่ทางใต้ของ จุดเหนือศีรษะ (Z) เป็นมุม ๒๐ องศา ๓. เส้นสมมติและจุดบนท้องฟ้า เส้นและจุดส� ำคัญต่าง ๆ บนท้องฟ้าเอาไปจากโลกทั้งสิ้น เช่น จุดเหนือศีรษะ (Z) เป็นจุดสูงสุดบนท้องฟ้า โดยต่อขยายขึ้นไปจากเส้นดิ่งตรงจุดที่ยืนอยู่, ขอบฟ้าเป็น เส้นขยายวงกลมในระดับสายตาไปถึงฟ้า, เมริเดียน เป็นเส้นขยายเมริเดียนบนโลกไปถึงฟ้า จึงเป็นเส้นที่ ผ่านจุดเหนือศีรษะและตั้งฉากกับขอบฟ้าตรงจุดทิศเหนือ และจุดทิศใต้ ศูนย์สูตรฟ้า เป็นส่วนขยายของ ศูนย์สูตรโลกไปถึงฟ้า เส้นนี้จึงผ่านจุดทิศตะวันตก จุดทิศตะวันออก และผ่านเมริเดียนตรงจุดที่อยู่ทางใต้