สำนักราชบัณฑิตยสภา

129 ประคอง นิ มมานเหมิ นท์ วารสารราชบัณฑิตยสถาน ปีที่ ๓๗ ฉบับที่ ๔ ต.ค.-ธ.ค. ๒๕๕๕ เนื่องจากชื่อเหล่านั้นมิได้มีบัญญัติไว้ในภาษาไทยเช่น แร่ manganese ก็เขียนว่าแมงกานีส เป็นต้น แต่ วิธีเขียนทับศัพท์ดังกล่าว ทางกรมโลหกิจไม่มีแบบหรือหลักฐานที่จะอ้างอิงได้ จึงเป็นเรื่องต่างคนต่างท� ำ แล้วแต่ผู้ใดเห็นสมควรอย่างใด เช่น เขียนโดยไม่ค� ำนึงถึงการออกเสียงสูงต�่ ำ คือ ไม่ใช้วรรณยุกต์เลย กับ อีกแบบหนึ่งเขียนโดยใช้วรรณยุกต์ก� ำกับ จะได้ออกเสียงเหมือนส� ำเนียงของภาษานั้นๆ เช่นค� ำข้างต้นเขียน แมงกานีส ดังนี้ ไม่ยุติลงได้ ฉะนั้น จึงขอเรียนมาเพื่อขอทราบหลักเกณฑ์และค� ำแนะน� ำในเรื่องนี้ว่า ๑. การเขียนค� ำในภาษาต่างประเทศโดยเฉพาะชื่อแร่ หิน โลหะ ซากสัตว์โบราณ ฯลฯ โดยวิธี ทับศัพท์ดังกล่าว สมควรจะใช้พยัญชนะและวรรณยุกต์ก� ำกับให้ถูกอักขรวิธีหรือไม่ ถ้าราชบัณฑิตยสถาน ได้วางระเบียบในเรื่องนี้ไว้อย่างใด ขอได้โปรดส่งไปให้กรมโลหกิจทราบด้วย ๒. การถอดตัวอักษร โดยเฉพาะอักษรโรมันมาเป็นภาษาไทย ราชบัณฑิตยสถานได้ก� ำหนด หลักเกณฑ์ไว้อย่างไร หรือไม่ พลตรี พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์ ที่ปรึกษา ทรงเสนอว่า การเขียนค� ำใน ภาษาต่างประเทศ โดยเฉพาะภาษาอังกฤษออกเสียงไม่แน่นอน จะออกเสียงอย่างไร ย่อมแล้วแต่ประโยค เสียงจะสูงต�่ ำก็แล้วแต่ต� ำแหน่งของค� ำในประโยค จึงทรงเห็นว่า ไม่ควรใช้วรรณยุกต์ก� ำกับตามเหตุผลดัง กล่าวแล้ว ส่วนเรื่องการถอดอักษรโรมันมาเป็นอักษรไทยและหลักเกณฑ์ต่างๆ ในการถอดอักษรนั้น ได้มี ประกาศส� ำนักนายกรัฐมนตรีเรื่องบัญญัติศัพท์ฉบับที่ ๑ ลงวันที่ ๒๔ กันยายน ๒๔๘๕ ซึ่งตีพิมพ์ในราชกิจ จานุเบกษา เล่ม ๕๙ ตอนที่ ๖๐ วันที่ ๑๓ ตุลาคม ๒๔๘๕ แล้ว จึงควรยึดถือตามประกาศนี้เป็นหลัก การทับศัพท์ค� ำที่มาจากภาษาอังกฤษในปัจจุบันส่วนใหญ่ก็ยึดหลักดังกล่าว และหลายค� ำยัง เขียนเหมือนที่ปรากฏในพระราชนิพนธ์ไกลบ้าน แต่ก็มีการปรับเปลี่ยนบ้าง เช่น ค� ำว่า กิโลแกรม ปัจจุบัน ใช้ กิโลกรัม ค� ำว่า กิโลเมเตอ ปัจจุบันใช้ กิโลเมตร และใช้วรรณยุกต์โทกับอักษรต�่ ำค� ำตาย เช่นค� ำว่า โน้ต โค้ก ค� ำเหล่านี้เป็นที่ยอมรับอย่างแพร่หลาย การทับศัพท์ทางวิชาการแขนงต่าง ๆ ที่ราชบัณฑิตยสถานจัด ท� ำขึ้นโดยได้รับความร่วมมือจากผู้เชี่ยวชาญในแขนงวิชานั้น ๆ ก็ด� ำเนินตามหลักการนี้ เช่นค� ำว่า กิโลไบต์ (kilobyte) คอมพิวเตอร์ (computer) ออกซิเจน (oxygen) เทคโนโลยี (technology) โปรดดูรายละเอียด เพิ่มเติมที่หนังสือศัพท์เภสัชศาสตร์ ศัพท์พฤกษศาสตร์ ศัพท์เทคโนโลยีสารสนเทศ ศัพท์แพทยศาสตร์ พจนานุกรมศัพท์พอลิเมอร์ ฉบับราชบัณฑิตยสถาน ฯลฯ ซึ่งราชบัณฑิตยสถานจัดพิมพ์เผยแพร่ ส่วนการทับศัพท์ชื่อทวีป ประเทศ เมืองหลวง มหาสมุทร ทะเล และเกาะนั้น เนื่องจากมีผลกระ ทบต่อหน่วยงานหลายฝ่าย ในประกาศราชบัณฑิตยสถานและประกาศส� ำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ก� ำหนด ชื่อทวีป ประเทศ เมืองหลวง มหาสมุทร ทะเล และเกาะ ณ วันที่ ๒๔ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๐๘ และวัน ที่ ๕ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๐๘ นั้น ระบุว่า คณะกรรมการบัญญัติศัพท์ราชบัณฑิตยสถานได้ประชุมร่วมกับผู้ แทนกระทรวง ทบวงกรมต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ กระทรวงกลาโหม กระทรวงการต่างประเทศ กระทรวง ศึกษาธิการ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ หลังจากประชุมพิจารณาลงมติ