ปีที่ ๓๘ ฉบับที่ ๒ เมษายน-มิถุนายน ๒๕๕๖

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 38 No. 2 April-June 2013 2 สมเด็จพระนางเจ าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ กับการอนุรักษ และพัฒนาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล อม : มุมมองจากนักประวัติศาสตร ความนํา สมเด็จพระนางเจ าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรงสนพระราชหฤทัยในการอนุรักษ และพัฒนาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล อมของประเทศไทยมาโดยตลอด ได ทรงรณรงค ในเรื่องนี้ อย างต อเนื่องมาเป นเวลากว า ๖ ทศวรรษ นับตั้งแต ทรงได รับการสถาปนาขึ้นเป นสมเด็จพระราชินี และสมเด็จพระนางเจ าฯ พระบรมราชินีนาถ จวบจนป จจุบัน ปฐมเหตุแห งความสนพระราชหฤทัย สมเด็จพระนางเจ าฯ พระบรมราชินีนาถ ทรงสนพระราชหฤทัยในเรื่องทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล อมมาตั้งแต ทรงพระเยาว โดยทรงได รับการปลูกฝ งให เห็นคุณค าของสิ่งเหล านี้มาจาก พระบิดา พระมารดา คือ พระวรวงศ เธอ พระองค เจ านักขัตรมงคล กรมหมื่นจันทบุรีสุรนาถ ( หม อมเจ านักขัตรมงคล ราชสกุลกิติยากร ) และหม อมหลวงบัว ( สนิทวงศ ) กิติยากร ประกอบกับ วังที่ประทับอยู ริมแม นํ้าเจ าพระยา ซึ่งในขณะนั้นยังใสสะอาด มีสัตว นํ้านานาพันธุ อาศัยอยู อย าง อุดมสมบูรณ เป นทัศนียภาพที่ทรงระลึกถึง และมักมีพระราชดํารัสให ผู คนในป จจุบันได ตระหนักถึง ความเปลี่ยนแปลงในทางที่เสื่อมโทรมลงของแม นํ้าเจ าพระยาอันส งผลให เกิดมลภาวะเป นพิษต อ สิ่งแวดล อม สัตว นํ้า และในที่สุดก็กระทบเป นผลร ายต อผู คน ได ทรงรณรงค ในการ “ ฟ นคืนนํ้าใส ” ให แก แม นํ้าเจ าพระยามาโดยตลอด ดังมีพระราชดํารัสความตอนหนึ่งว า 1-22 Mac9.indd 2 10/8/13 7:07 PM