ปีที่ ๓๘ ฉบับที่ ๒ เมษายน-มิถุนายน ๒๕๕๖

สมเด็จพระนางเจ าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ กับการอนุรักษ และพัฒนาทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล อม : มุมมองจากนักประวัติศาสตร ๑ ป ยนาถ บุนนาค ๒ บทคัดย อ สมเด็จพระนางเจ าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรงประกอบพระราชกรณียกิจนานัปการ ในการอนุรักษ และพัฒนาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล อมของประเทศไทยนับตั้งแต ทรงได รับ การสถาปนาขึ้นเป นสมเด็จพระราชินีและสมเด็จพระนางเจ าฯ พระบรมราชินีนาถ จวบจนป จจุบัน เป นเวลากว า ๖ ทศวรรษแล ว ทั้งนี้ มาจากความสนพระราชหฤทัยในเรื่องนี้มาตั้งแต ทรงพระเยาว โดยทรงได รับการปลูกฝ งให เห็นคุณค าของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล อมมาจากพระบิดา พระมารดาเป นเบื้องต น ประกอบกับสภาพแวดล อมของวังที่ประทับในขณะทรงพระเยาว ริมแม นํ้าเจ าพระยาที่มีความใสสะอาด อุดมด วยพืชสัตว นํ้านานาพันธุ เป นสิ่งที่ประทับอยู ในพระราชหฤทัยอยู เสมอ และทรงปรารถนาให สภาพแวดล อมที่สะอาดงดงามอุดมสมบูรณ เช นนั้นยังคงอยู ในประเทศไทยต อไป พระราชกรณียกิจดังกล าวจึงนําไปสู การอนุรักษ พัฒนา พันธุกรรมพืช พันธุกรรมสัตว และระบบนิเวศ ด วยพระวิริยอุตสาหะ พระปรีชาชาญ พระราชวิสัยทัศน และพระอัจฉริยภาพในการบริหารจัดการ จนเป นผลให การดําเนินงานโครงการอันเนื่องมาจาก พระราชดําริประสบความสําเร็จเป นส วนใหญ ความหลากหลายทางชีวภาพจึงได รับการคุ มครอง จากพระองค เปรียบประดุจ “ มารดา ” ที่ให ความคุ มครองแก พืชพรรณ สัตว นานาพันธุ นํ้า ป า และสภาวะแวดล อมทางธรรมชาติต าง ๆ ให คงอยู อย างสมบูรณ และเกิดความสมดุลในระบบนิเวศของไทย ซึ่งมิเพียงมาจากความสนพระราชหฤทัยของพระองค เท านั้น แต มาจากนํ้าพระหฤทัยที่เป  ยมล น ด วยพระเมตตาและพระมหากรุณาธิคุณของพระองค ที่มีต อปวงชนชาวไทย ทรงปรารถนาให ราษฎร ของพระองค มีชีวิตความเป นอยู อย างมีความสุขแบบยั่งยืนและพอเพียง อันเป นการสนองพระราชดําริ และพระราชปฏิบัติในพระบาทสมเด็จพระเจ าอยู หัวด วย คําสําคัญ : สมเด็จพระนางเจ าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ , การอนุรักษ และพัฒนาทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล อมของประเทศไทย , ชีวิตความเป นอยู อย างมีความสุขแบบยั่งยืนและพอเพียง วารสารราชบัณฑิตยสถาน ป ที่ ๓๘ ฉบับที่ ๒ เม . ย .- มิ . ย . ๒๕๕๖ ๑ เสนอในที่ประชุมสํานักธรรมศาสตร และการเมือง ราชบัณฑิตยสถาน วันพุธที่ ๑๒ ธันวาคม พ . ศ . ๒๕๕๕ เวลา ๑๐ . ๓๐ - ๑๑ . ๓๐ น . ๒ ภาคีสมาชิก สํานักธรรมศาสตร และการเมือง 1-22 Mac9.indd 1 10/8/13 7:07 PM