ปีที่ ๓๘ ฉบับที่ ๒ เมษายน-มิถุนายน ๒๕๕๖

สิวลี ศิริไล 69 วารสารราชบัณฑิตยสถาน ป ที่ ๓๘ ฉบับที่ ๒ เม . ย .- มิ . ย . ๒๕๕๖ ( ๑ ) ความสัมพันธ ระหว างผู ปกครองกับประชาชน เป นที่มาของคุณธรรมของ ฝ ายปกครอง คือ เมตตาธรรม และความภักดีของฝ ายประชาชน ( ๒ ) ความสัมพันธ ระหว างบิดากับบุตร เป นที่มาของคุณธรรมฝ ายบิดา คือ ความรัก และความเชื่อฟ งของฝ ายบุตร ( ๓ ) ความสัมพันธ ระหว างสามีกับภรรยา เป นที่มาของคุณธรรมฝ ายสามี คือ ความเป นธรรม ความดี และความเข าใจของฝ ายภรรยา ( ๔ ) ความสัมพันธ ระหว างพี่น องเครือญาติตามลําดับอาวุโส เป นที่มาของคุณธรรม ฝ ายอาวุโสกว า คือ ความสุภาพ และความเคารพสําหรับผู อ อนวัยกว า ( ๕ ) ความสัมพันธ ระหว างเพื่อน เป นที่มาของคุณธรรมสําหรับฝ ายเพื่อนที่มี อาวุโสกว า คือ การให ความเกรงใจ และความนับถือสําหรับฝ ายที่อ อนวัยกว า ขงจื๊อสอนคุณธรรมเรื่องความจริงใจและการรู จักไตร ตรองทบทวนตนเองเช นเดียวกับ หลักคําสอนของลัทธิเต า ความจริงใจเป นรากฐานสําคัญที่สุดของการกระทําทุกอย างของมนุษย และ สามารถทําให เกิดการเปลี่ยนแปลงที่ดีในสังคม บุคคลจึงต องปฏิบัติแสดงความจริงใจให เป นที่ปรากฏ ซึ่งส งผลต อผู อื่น นําไปสู การเปลี่ยนแปลงเช นเดียวกับการหมั่นไตร ตรองทบทวนตนเองจะควบคุม การกระทําของเราที่แสดงต อผู อื่น มีคําสอนของขงจื๊อกล าวว า “ สิ่งใดที่ท านไม ต องการให ผู อื่นปฏิบัติ ต อท าน ท านจงอย าปฏิบัติสิ่งนั้นต อผู อื่น ” ถึงแม ขงจื๊อจะไม ได อธิบายรายละเอียดสิ่งที่ท านต องปฏิบัติ ต อผู อื่น แต ก็สามารถพิจารณาได จากรูปแบบความสัมพันธ ทั้งห าตามที่กล าวมาแล ว สาระสําคัญ อีกประการหนึ่งคือ การสอนเรื่องพิธีกรรมที่พึงปฏิบัติในการแสดงความเคารพ ความกตัญูต อบรรพบุรุษ พิธีศพ พิธีสมรส พิธีต อนรับแขก พิธีการให การรับของขวัญ รวมถึงมารยาท กิริยาท าทีในชีวิตประจําวัน เช น การโค งคํานับ คําสอนเหล านี้แพร หลายและมีผลครอบคลุมต อชีวิตชาวจีนตลอดมาทุกยุคทุกสมัย เป นลักษณะของวัฒนธรรมที่เด นชัด วิพากษ : ความเป นไปได ของการสร างอัตลักษณ ของสังคมอาเซียน ถ าพิจารณาจากภาพรวมของสังคมอาเซียน การสร างอัตลักษณ ที่เป นหนึ่งเดียวก็อาจเป น ป ญหาว าจะถืออะไรเป นอัตลักษณ ท ามกลางความหลากหลาย ซึ่งมีผู ให ความเห็นไว บ างแล วว าอาจเป นไป ได ยาก ๒๑ แต ถ าพิจารณาระดับรองลงมาเฉพาะด านสังคมและวัฒนธรรมโดยมีศาสนาเป นกรอบก็อาจได คําตอบว า การสร างสังคมที่มีความเอื้อเฟ  อ แบ งป นและเอื้ออาทรก็อาจเป นสิ่งที่เกิดขึ้นได โดยมีแนวทาง ดังต อไปนี้ ๒๑ ประภัสสร เทพชาตรี , อ างแล ว หน า ๑๒๕ . 50-73 Mac9.indd 69 10/8/13 7:14 PM