ปีที่ ๓๘ ฉบับที่ ๒ เมษายน-มิถุนายน ๒๕๕๖

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 38 No. 2 April-June 2013 60 การสร างสังคมที่มีความเอื้อเฟ  อ แบ งป นและเอื้ออาทรในประชาคมอาเซียน : บทวิพากษ ในเชิงปรัชญา พึงใช ป ญญาเข าใจกฎธรรมชาติ ( กฎไตรลักษณ ) เข าใจแนวทางประพฤติปฏิบัติตนตามคําสอนของ พระพุทธศาสนา ได แก การดําเนินชีวิตตามทางสายกลาง ( มรรคมีองค ๘ ) ปฏิบัติหน าที่ของตนด วยความ มีสติ มีความรับผิดชอบ พึงหลีกเลี่ยงการกระทําที่ไม ดี กระทําความดีอย างสมํ่าเสมอ และพึงพัฒนาจิต ให บริสุทธิ์แจ มใส เกณฑ ตัดสินการกระทําตามทรรศนะของพุทธจริยศาสตร ที่เป นมาตรฐาน ได แก กุศลกรรม การกระทําที่ละเว นจากความโลภ ความโกรธ ความหลง เป นการกระทําที่ดี ในทางตรงกันข าม การกระทําที่เกิดจากความโลภ ความโกรธ ความหลง ซึ่งเป นอกุศลกรรม เป นการกระทําที่ไม ดี ขณะเดียวกันก็ต องพิจารณาจากผลของการกระทําที่เกิดขึ้นว าให คุณให โทษแก ใครมากน อยเพียงใด และ ต องคํานึงว าวิญูชนมีความเห็นอย างไรต อการกระทํานั้น นอกจากหลักการดังกล าวแล ว พระพุทธศาสนายังมีหลักธรรมคําสอนสําหรับบุคคลตามหน าที่ บทบาทในสังคม พระพุทธศาสนาไม ได ปฏิเสธวิถีชีวิตทางโลกของบุคคลในสังคม แต จะต องเป นไปตาม หลักธรรม ดังเช น พระพุทธองค ทรงอธิบายถึงหลักปฏิบัติเพื่อให ชีวิตมีความสุขแก ทีฆาชานุ ผู กราบทูล ถามว าจะสามารถดําเนินชีวิตให มีความสุขได อย างไรในฐานะของหัวหน าครอบครัวซึ่งมีภรรยา บุตร ธิดา และบริวาร ที่ต องรับผิดชอบ ๑๑ พระพุทธองค ทรงตอบว า บุคคลสามารถมีความสุขได ด วยการปฏิบัติตามหลัก ๔ ประการ ได แก ประการแรก รู จักทํางานประกอบอาชีพตามความรู ความถนัดอย างเต็มความสามารถ และซื่อสัตย ต อวิชาชีพ ต อบุคคลอื่น ประการที่ ๒ รู จักเก็บออมทรัพย สินที่หามาได ประการที่ ๓ มีกัลยาณมิตรที่ช วยสนับสนุนส งเสริมให อยู ในเส นทางที่ถูกต องชอบธรรม และประการที่ ๔ รู จักบริหาร จัดการทรัพย สินอย างเหมาะสม ใช จ ายอย างพอเหมาะ พอควร พอเพียงตามกําลังของตน นอกจากนี้แล ว ยังพึงประพฤติปฏิบัติตนให เป นผู มีคุณธรรม ๔ ประการ คือ มีศรัทธาในหลักธรรมคําสอน เห็นคุณค าของ ความสุขสงบทางจิต มีศีลหรือวินัยในการควบคุมตนเองให ห างไกลจากการกระทําที่เป นโทษแก ตนเอง และแก ผู อื่น รู จักทําบุญให ทานตามกําลังความสามารถ เป นการแบ งป นแก ผู อื่น และประการสุดท าย พึงบําเพ็ญเพียรทางจิต ปฏิบัติสมาธิ พัฒนาป ญญา เพื่อให บรรลุถึงสภาวะสูงสุด คือ ป ญญา โดยสรุปแล ว โลกทัศน และหลักธรรมคําสอนของพระพุทธศาสนาที่เข าใจและยอมรับ “ ความเปลี่ยนแปลง ” ของสิ่งทั้งหลายเป นแนวทางที่ทําให พุทธศาสนิกชนเผชิญกับสภาพของ การเป นประชาคมอาเซียน สามารถปรับตัวและมีส วนสร างเสริมให เกิดสังคมที่มีความเอื้ออาทรต อกัน ขณะเดียวกันก็สามารถเป ดใจยอมรับความแตกต าง ความหลากหลาย และมองหาความเป นหนึ่ง ในท ามกลางความหลากหลายได ป ญหาอยู ที่ว าจะสามารถเป นไปได มากน อยเพียงไร มีเหตุอย างอื่น มากระทบความเชื่อหรือไม ๑๑ Ibid., p. 143. 50-73 Mac9.indd 60 10/8/13 7:14 PM