ปีที่ ๓๘ ฉบับที่ ๒ เมษายน-มิถุนายน ๒๕๕๖

ลิขิต ธีรเวคิน 45 วารสารราชบัณฑิตยสถาน ป ที่ ๓๘ ฉบับที่ ๒ เม . ย .- มิ . ย . ๒๕๕๖ รักษาดุลยภาพในความสัมพันธ กับ ๒ ประเทศของมวลสมาชิก ถ ากระทําได ไม สัมฤทธิ์ผลก็อาจจะ กลายเป นประเด็นป ญหาที่ทําให เกิดความยุ งยากใจได ความสนใจของมหาอํานาจที่มีต อภูมิภาคเป นเรื่องที่น ายินดี แต ก็เป นเรื่องที่อาจนําไปสู ความวิตกวิจารณ ได จึงจําเป นอย างยิ่งที่ต องใช ทั้งศาสตร และศิลป ในการรักษาความสัมพันธ ในมิติ ต าง ๆ อย างชาญฉลาด ซึ่งไม ใช เป นเรื่องที่ง ายนัก เออีซีที่เกิดขึ้นจึงเป นเรื่องที่ท าทายทั้งในแง ความสามารถที่จะร วมมือกันให เป นประชาคมที่เอื้ออํานวยประโยชน ต อทุกฝ าย กับการจัดการป ญหา ความสัมพันธ กับประเทศมหาอํานาจที่เข ามาเกี่ยวข อง ทั้งในแง ทวิภาคี พหุภาคี และทั้งในแง ระหว าง ประชาคมกับแต ละมหาอํานาจ ๖ . สรุป ใน ค . ศ . ๑๘๙๘ รัฐมนตรีว าการกระทรวงการต างประเทศสหรัฐอเมริกา นายจอห น เฮย ส (John Hayes) เขียนว า “The Mediterranean Sea is the ocean of the Past and the Atlantic Ocean is the ocean of the Present, while the Pacific Ocean is the ocean of the Future.” ๙ การที่จอห น เฮยส กล าวเช นนี้ก็เพราะบทบาทของสหรัฐอเมริกาที่มีมากขึ้น ในแถบเอเชียแปซิฟ ก ซึ่งสหรัฐอเมริกาเองก็เป นประเทศหนึ่งที่อยู ในแอ งแปซิฟ ก (the Pacific basin) ๑๐ แต สิ่งที่เห็นได ก็คือ เอเชียรุ งโรจน อันได แก ประเทศมหาอํานาจในเอเชียประเทศมหาอํานาจ ระดับ ๒ และ ๑๐ ประเทศในอาเซียน ต างเป นประเทศในเอเชียทั้งสิ้น และอยู ในส วนที่เป นของ มหาสมุทรแปซิฟ ก ซึ่งก็สอดคล องกับคํากล าวของจอห น เฮย เนื่องจากประเทศเอเชียเป นส วนสําคัญ ของแถบมหาสมุทรแปซิฟ ก ประเทศไทยก็เป นหนึ่งในประเทศนั้นและจะมีบทบาทสําคัญ ดังนั้น ประเทศไทยต องมีการปรับตัวหรือต องมีการขยับตัว โดยจําเป นอย างยิ่งที่จะต อง อ านสถานการณ อย างเข าใจ และจะต องวางจุดยืนของตนท ามกลางความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น ขณะเดียวกัน ต องตระหนักถึงศักยภาพและข อจํากัดโดยดูจากตัวแปรต าง ๆ ตามที่ออร กันสกี ได กล าวไว ที่สําคัญที่สุด ประเทศไทยไม สามารถจะจมปลักอยู กับความไม ลงตัวของระบบการเมือง การปกครอง และความไม เป นหนึ่งเดียวของสังคม เพราะนี่จะเป นอุปสรรคสําคัญของการต อสู กับ สถานการณ ๓ สถานการณ ดังที่กล าวมาแล ว อันได แก โลกาภิวัตน เอเชียรุ งโรจน และประชาคมเศรษฐกิจ ๙ ผู เขียนมีข อสังเกตว า จอห น เฮยส อาจได รับแนวความคิดในเรื่องนี้จากคาร ล มากซ ใน ค . ศ . ๑๘๕๐ คาร ล มากซ ได ทํานายไว ว า มหาสมุทรแปซิฟ กจะเป นมหาสมุทรที่มีบทบาทนําในการเป นเส นทางคมนาคมทางนํ้าของความสัมพันธ ระหว างประเทศ ในขณะเดียวกัน มหาสมุทรแอตแลนติกคือมหาสมุทรสําหรับยุคป จจุบัน ( ในยุคของคาร ล มากซ ) ส วนทะเลเมดิเตอร เรเนียนคือมหาสมุทรของยุคโบราณและยุคกลาง ๑๐ ลิขิต ธีรเวคิน , “ มหาสมุทรแปซิฟ กคือความรุ งเรืองของอนาคต ,” ใน หนังสือพิมพ ผู จัดการรายวัน , ( วันที่ ๑๙ มิถุนายน พ . ศ . ๒๕๕๑ ). 23-49 Mac9.indd 45 10/8/13 7:12 PM