ปีที่ ๓๘ ฉบับที่ ๒ เมษายน-มิถุนายน ๒๕๕๖

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 38 No. 2 April-June 2013 26 การปรับตัวของประเทศไทยในยุคโลกาภิวัตน เอเชียรุ งโรจน และประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน แต ในหลายสังคมแม จะมีการพัฒนาอุตสาหกรรมและมีแนวโน มจะเข าไปสู สังคมสมัยใหม แต กระบวนการเปลี่ยนแปลงดังกล าวไม ได เกิดขึ้นอย างฉับพลัน หรือเกิดขึ้นได ในทุกสังคม ในหลายสังคม จึงมีการพัฒนากึ่ง ๆ ระหว างสังคมเกษตรและสังคมอุตสาหกรรม หรือสังคมจารีตนิยมกับสังคมสมัย ใหม นักวิชาการตะวันตกจึงเรียกสังคมประเภทนี้ว า สังคมระยะเปลี่ยนผ าน (transitional society) โดยเชื่อว าเมื่อถึงจุดจุดหนึ่ง สังคมระยะเปลี่ยนผ านก็จะเปลี่ยนเป นสังคมอุตสาหกรรมในที่สุด แต ในความเป นจริง ประเพณี วัฒนธรรม ความคิด รูปแบบการผลิตแบบดั้งเดิม ยังมีความจําเป นและยังคง รักษาไว ในหลายสังคม จึงเกิดมีการผสมผสานระหว างสังคมจารีตนิยมกับสังคมสมัยใหม ซึ่งแม จะมี ลักษณะเป นสังคมระยะเปลี่ยนผ าน แต อาจจะไม ใช เป นจุดของการเปลี่ยนผ าน หากแต เป นสังคม ผสมผสานแบบถาวร จึงเกิดมีความเชื่อว า สังคมในรูปแบบที่ ๓ โดยการผสมผสานระหว างสังคม จารีตนิยมกับสังคมสมัยใหม คือสังคมที่เรียกว า prismatic model กรณีที่เห็นได ก็คือ ประเทศญี่ปุ น ในขณะที่เป นสังคมสมัยใหม มีความก าวหน าทางอุตสาหกรรม แต ยังรักษาความเป นสังคมจารีตนิยม ในแง ค านิยมหลายด าน ความเชื่อ พฤติกรรม การแสดงออก และความสัมพันธ ของมนุษย มีการธํารงไว ซึ่งวัฒนธรรมหลักอันเป นวัฒนธรรมพื้นฐาน ๒ ) คาร ล มากซ (Karl Marx) ๔ นักอุดมการณ สังคมนิยมมองว า สังคมมนุษย มีวิวัฒนาการ แบบวิทยาศาสตร จะดําเนินไปตามครรลองของประวัติศาสตร ซึ่งหลีกเลี่ยงไม ได ขณะเดียวกัน ก็จะ เข ากระบวนการของวิภาษวิธี (dialectic) กล าวคือ สังคมหนึ่งเมื่อเกิดขึ้นจะเกิดความขัดแย งในตัวเอง และนําไปสู อีกสังคมหนึ่ง สังคมที่เกิดขึ้นใหม เกิดจากวิภาษวิธีของสังคมแรก และจะดําเนินต อไป จนถึงสังคมสุดท ายที่อยู อย างถาวร และเป นจุดสุดท ายของสังคมมนุษย อันเป นสังคมที่มีความสุข มีความอุดมสมบูรณ หรือสังคมอุดมโภคา ที่เรียกว า ยูโทเป ย (utopia) หรือสวรรค บนดิน โดย คาร ล มากซ กล าวว า สังคมมนุษย ประกอบด วย คอมมิวนิสต ปฐมภูมิ (primitive communism) ทุกคน ล าสัตว และเก็บเกี่ยว หรือทําการเกษตรและเลี้ยงสัตว อยู กันโดยไม มีรัฐ ต างเฉลี่ยอาหารกันโดยไม มีใคร เป นเจ าของ อยู ในลักษณะของธรรมชาติ สิทธิธรรมชาติเป นสิทธิอันชอบธรรมของมนุษย ที่จะดํารงชีวิต อยู ได จากทรัพยากรและแรงงานของตนโดยไม ถูกเอารัดเอาเปรียบ ๔ David McLellan, Karl Marx: Selected Writings. (New York: Oxford University Press, 2000); Warren Lerner, A History of Socialism and Communism in Modern Times: Theorists, Activists, and Humanists. (Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice Hall, 1994). 23-49 Mac9.indd 26 10/8/13 7:12 PM