ปีที่ ๓๘ ฉบับที่ ๒ เมษายน-มิถุนายน ๒๕๕๖

ทิศนา แขมมณี 189 วารสารราชบัณฑิตยสถาน ป ที่ ๓๘ ฉบับที่ ๒ เม . ย .- มิ . ย . ๒๕๕๖ การที่ครูไม เข าใจว า สาระสําคัญของปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเป นความรู ประเภท มโนทัศน แต เป นเพียงความรู ประเภทข อมูลข อเท็จจริง ซึ่งสามารถอธิบายถ ายทอดให แก ผู เรียนได จึงจัดการเรียนการสอนในลักษณะของการให ความรู แก ผู เรียนโดยตรง ซึ่งการสอนแบบนี้แม จะช วยให ผู เรียนเกิดความเข าใจได ในระดับหนึ่ง แต ก็ยังไม เพียงพอที่จะช วยให ผู เรียนเกิดมโนทัศน ในเรื่องนั้น ๆ อย างชัดเจน การขาดความเข าใจในลักษณะ / ประเภทของสาระที่จะสอนดังกล าว นับเป นต นเหตุ ของป ญหาอื่น ๆ อีกหลายประการ แต ที่สําคัญก็คือ การใช วิธีสอนซึ่งไม เหมาะสมกับประเภทของสาระ การเรียนรู ที่สอน ๔ . ๓ การขาดความรู ความเข าใจและทักษะในการสอนมโนทัศน / ความคิดรวบยอด เนื่องจากสาระของปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงส วนใหญ มีลักษณะเป นความรู ประเภท มโนทัศน / ความคิดรวบยอด แม จะมีบางส วนที่มีลักษณะเป นความรู ประเภทอื่น แต ก็ไม มากนัก ดังนั้น การสอนปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงจึงควรใช วิธีการสอนที่เอื้อต อการเรียนรู มโนทัศน เพราะ การสอนที่ดีควรจะต องเหมาะสมสอดคล องกับลักษณะของเนื้อหาที่สอน โดยทั่วไป ครูส วนใหญ มีความถนัดและทักษะในการใช วิธีสอนแบบบรรยาย คือ การบอก บรรยาย อธิบาย ยกตัวอย าง และเสริมด วยเทคนิคต าง ๆ วิธีสอนแบบนี้ก็สามารถช วยให ผู เรียนเกิด ความเข าใจได ในระดับหนึ่ง ซึ่งก็ยังไม ลึกซึ้งนัก เนื่องจากเป นความเข าใจที่ได มาจากการรับรู รับฟ ง เป นส วนใหญ สิ่งที่ได รับรู รับฟ งมายังไม ได ผ านกระบวนการคิด การวิเคราะห และการสร างความหมาย จนเกิดเป นความเข าใจของตน ความเข าใจที่ได จึงอาจไม ชัดเจน ยังมีความคลุมเครือและมีความจํากัด ในการนําไปใช เมื่อผู เรียนไปพบหรือเผชิญสถานการณ ที่แตกต างไปจากสถานการณ ที่ได รับจาก การสอนจึงไม สามารถประยุกต หลักการที่เรียนมาไปใช ได ด วยเหตุนี้ การเรียนรู หลักคิดต าง ๆ ของ ปรัชญาฯ ซึ่งมีลักษณะเป น “ หลักการ ” ผู เรียนจึงควรได รับประสบการณ ที่ช วยให เกิดความเข าใจ ในระดับที่สูงขึ้น ลึกซึ้งขึ้น จนสามารถนําความรู ความเข าใจไปใช ในการวิเคราะห และแก ป ญหา ในสถานการณ ต าง ๆ ได ตามธรรมชาติ มนุษย เรียนรู มโนทัศน หรือเกิดความคิดรวบยอดใด ๆ ขึ้นได จากการสังเกต ประสบการณ สถานการณ เหตุการณ และตัวอย างหลากหลาย จนสามารถวิเคราะห และจับ หลัก / แก น / สาระสําคัญ / คุณสมบัติสําคัญของเรื่องนั้น ๆ ได เกิดเป นความเข าใจของตนเองที่ลึกซึ้งขึ้น จึงสามารถ นําไปประยุกต หรือใช ในสถานการณ ที่แตกต างหลากหลายได ดังนั้น ครูจึงควรเลือกวิธีสอน ที่ใช กระบวนการต าง ๆ ที่เอื้ออํานวยให ผู เรียนเกิดการเรียนรู ดังกล าวได ซึ่งมีหลายวิธี แต ในที่นี้จะ ขอยกมากล าว ๒ วิธี คือ 172-204 Mac9.indd 189 10/8/13 7:27 PM