ปีที่ ๓๘ ฉบับที่ ๒ เมษายน-มิถุนายน ๒๕๕๖

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 38 No. 2 April-June 2013 188 การขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงสู สถานศึกษา : ป ญหาและแนวทางแก ป ญหาในการจัดการเรียนรู หลักคิดแต ละหลักแยกจากกันนั้น ก็มิได หมายความว าผิด หรือไม มีประโยชน หลักคิดแต ละหลักล วน มีประโยชน ทั้งสิ้น สามารถนําไปใช ในสถานการณ ต าง ๆ ได เพียงแต การสอนยังไม สมบูรณ เพราะบุคคล ที่ยึดปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในการคิดการกระทําต าง ๆ นั้น ควรที่จะสามารถนําหลักคิดทั้งหมด ของปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปใช อย างเชื่อมโยงสัมพันธ กันเป นกระบวนการ แต การสอนหรือ ฝ กการใช หลักคิดแต ละหลักก็ถือเป นการฝ กฝนการคิดตามหลักนั้น ๆ ซึ่งถ าผู เรียนมีความชํานาญ ในการใช หลักคิดแต ละหลัก ต อไปเมื่อจะคิดอย างเต็มกระบวนการก็จะสามารถทําได ดีและรวดเร็วขึ้น ๔ . ๒ การขาดความเข าใจในลักษณะ / ประเภทของเนื้อหาสาระของปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพียง และขาดการวิเคราะห เนื้อหาก อนสอน ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเป นหลักคิดที่ประกอบด วยหลัก ๓ ห วง ๒ เงื่อนไข ๔ มิติ ซึ่งหากวิเคราะห เนื้อหาสาระและวิธีสอนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงโดยใช ศาสตร ทางการสอนแล ว “ หลักคิด ” ของปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง มีลักษณะเป น “ หลักการ ” (principles) ซึ่งมีคุณสมบัติ ในการนําไปประยุกต หรือใช ในสถานการณ ต าง ๆ ได อย างกว างขวาง เนื่องจากมีลักษณะเป นมโนทัศน / ความคิดรวบยอด (concept)/ แก นหรือสาระสําคัญ / คุณสมบัติสําคัญของเรื่อง ที่สรุปได จากข อมูล ข อความรู (knowledge) ข อเท็จจริง ประสบการณ และความคิดเห็น ในเรื่องนั้น ๆ ซึ่งได รับการยอมรับแล ว ในระดับใดระดับหนึ่ง เนื่องจากได รับการตรวจสอบหรือพิสูจน ทดสอบด วยกระบวนการที่เชื่อถือได ตามศาสตร ของเรื่องนั้น หลักการมีลักษณะเป นข อความรู แต เป นข อความรู ที่มีลักษณะเป น “ มโนทัศน หรือความคิดรวบยอด ” ซึ่งศาสตร ทางการสอนเรียกสาระลักษณะนี้ว าเป น “ ความรู ประเภทมโนทัศน ” (conceptual knowledge) ไม ใช ความรู ประเภทข อมูลข อเท็จจริง (factual knowledge) การ วิเคราะห เนื้อหาสาระก อนการสอนให เห็นชัดเจนก อนว า สาระนั้นเป นประเภทใด นับเป นฐาน ที่สําคัญต อการสอน เพราะจะนําไปสู การตัดสินใจว า ควรเลือกวิธีสอนใดจึงจะสามารถช วยให ผู เรียนเกิด การเรียนรู ได ดี นับเป นสาเหตุสําคัญของการขาดประสิทธิภาพในการสอนของครู เนื่องจากมีครู จํานวนมากที่เข าใจว า หลักคิดของปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเป นความรู ประเภทข อมูลข อเท็จจริง ที่ครูสามารถถ ายทอดให ผู เรียนเข าใจได ครูขาดการวิเคราะห เนื้อหาให เห็นว า แท จริงแล ว “ หลักคิด ” ของปรัชญาฯ นั้นมีลักษณะเป น “ หลักการ ” ซึ่งเป นความรู ประเภทมโนทัศน / ความคิดรวบยอด ความเข าใจในหลักการถือเป นความเข าใจในขั้นสูง คือ ไม ใช เป นเพียงความเข าใจที่สามารถบอก บรรยาย หรืออธิบายได ว าหลักการ ( หลักคิด ) นั้นคืออะไรเท านั้น แต เป นความเข าใจที่อยู ในระดับที่สามารถ วิเคราะห จับหลักการ / แก นสําคัญ / คุณสมบัติสําคัญของเรื่องนั้นได ด วยตัวเอง ความเข าใจในระดับนี้ จึงจะสามารถช วยให ผู เรียนประยุกต / ใช หลักการนั้น ๆ ในสถานการณ ต าง ๆ ที่แตกต างกันได 172-204 Mac9.indd 188 10/8/13 7:27 PM