ปีที่ ๓๘ ฉบับที่ ๒ เมษายน-มิถุนายน ๒๕๕๖

ทิศนา แขมมณี 187 วารสารราชบัณฑิตยสถาน ป ที่ ๓๘ ฉบับที่ ๒ เม . ย .- มิ . ย . ๒๕๕๖ เศรษฐกิจพอเพียงด วย ดังนั้น การพัฒนาผู เรียนในสถานศึกษาจึงมิได หมายความเพียงการดําเนินการ ของผู บริหารและครู รวมทั้งบุคลากรที่เกี่ยวข องในการพัฒนาผู เรียนเท านั้น แต หมายรวมถึงการพัฒนา ตัวครู ผู บริหาร และบุคลากรที่เกี่ยวข องด วย ๔ . การวิเคราะห และอภิปรายป ญหาและสาเหตุที่เป นอุปสรรคสําคัญของครูในการจัดการเรียนรู ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ดังได กล าวไว แล วในหัวข อที่ ๑ ว า มูลนิธิสยามกัมมาจลได พบประเด็นป ญหาหลายประการ ในการขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงสู สถานศึกษา ที่สําคัญคือ ครูมีป ญหาในการออกแบบการ เรียนรู ครูยังขาดการจัดกระบวนการเรียนรู / เงื่อนไขที่จะช วยให ผู เรียนเกิดความเข าใจและเกิดมโนทัศน ที่ถูกต องเกี่ยวกับเศรษฐกิจพอเพียง ครูสอนหลักคิด ๓ ห วง ๒ เงื่อนไข แบบแยกส วน ไม สัมพันธ กัน ครูไม มีการสอนกระบวนการคิด ครูวัดผลการเรียนรู จากความรู หรือผลงานของผู เรียน ไม ได ดูไปถึง กระบวนการคิดอันเป นที่มาของการกระทําและผลงาน ป ญหาที่เกิดขึ้นดังกล าว สามารถใช ศาสตร ทางการสอนมาเป นฐานในการวิเคราะห เพื่อช วย ให เกิดความเข าใจในป ญหาและสาเหตุที่เป นอุปสรรคสําคัญของครูในการจัดการเรียนรู ซึ่งจะทําให เห็นช องทางหรือแนวทางในการแก ป ญหานั้น ในที่นี้ จะขอคัดสรรเฉพาะประเด็นที่เห็นว าเป นสาเหตุหลัก มาอภิปราย รวม ๕ ประเด็นดังนี้ ๔ . ๑ การมีความเข าใจที่คลาดเคลื่อนในสาระสําคัญของปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ดังเสนอไว ในหัวข อที่ ๑ แล วว า มูลนิธิสยามกัมมาจลได ระบุป ญหาการจัดการเรียนรู ปรัชญา ของเศรษฐกิจพอเพียงของครูไว ว า “ ครูสอนหลักคิด ๓ ห วง ๒ เงื่อนไข ของปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง แบบแยกส วน กล าวคือ สอนเรื่องความพอประมาณ ความมีเหตุผล การมีภูมิคุ มกัน แต ละเรื่องแยกจาก กัน ไม สัมพันธ กัน ” ป ญหานี้ชี้ให เห็นว า ครูยังมีความเข าใจที่ไม สมบูรณ ในปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ซึ่งตามแผนภาพปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงที่แสดงไว ในหัวข อที่ ๒ นั้น จะเห็นได ว า ปรัชญาดังกล าว มีองค ประกอบหลายอย างประกอบกัน ซึ่งตามความหมายแล ว องค ประกอบแต ละอย างจะมีความ สัมพันธ เชื่อมโยงกัน ดังนั้น การที่ครูสอนหลักคิดแต ละหลักแยกจากกัน จึงยังไม ใช การสอนปรัชญา ของเศรษฐกิจพอเพียงที่สมบูรณ การสอนให บรรลุจุดหมายจะต องสอนองค ประกอบทั้งหมดให ครบ และสัมพันธ กันตามความหมายของปรัชญาฯ การขาดความเข าใจหรือไม ตระหนักในความสําคัญ ของความสัมพันธ ขององค ประกอบ ( หลักคิด ) ต าง ๆ ของปรัชญา น าจะ เป นสาเหตุหนึ่งที่ส งผลให ครูคิดว า การสอนหลักคิดเพียงหลักใดหลักหนึ่งก็เป นการสอนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงแล ว ซึ่งแท จริงแล วเป นเพียงการสอนองค ประกอบหนึ่งของปรัชญาฯ เท านั้น อย างไรก็ตาม การสอน 172-204 Mac9.indd 187 10/8/13 7:27 PM