ปีที่ ๓๘ ฉบับที่ ๒ เมษายน-มิถุนายน ๒๕๕๖

ป ยนาถ บุนนาค 11 วารสารราชบัณฑิตยสถาน ป ที่ ๓๘ ฉบับที่ ๒ เม . ย .- มิ . ย . ๒๕๕๖ ระบบนิเวศ ความสนพระราชหฤทัยและความเข าใจอย างถ องแท ของวัฏจักรแห งความสมดุลของ ธรรมชาติและสิ่งแวดล อมอันเนื่องมาจากความหลากหลายทางชีวภาพ ประกอบกับทรงห วงใยในความ เป นอยู ของพสกนิกร ทรงต องการพัฒนาคุณภาพชีวิตให คนสามารถอยู ร วมกับธรรมชาติได ในลักษณะ พึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกัน นําไปสู การมีพระราชดําริและพระราชดํารัสในโอกาสต าง ๆ กระตุ นจิตสํานึก ให ทุกคนได ร วมกันอนุรักษ และฟ นฟูในแนวทางพัฒนาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล อมอย างยั่งยืน รวมทั้งการให ความรู แก เด็กและเยาวชนให ตระหนักถึงความสําคัญ รู จักคุณค า เกิดความรักและหวงแหน ปกป องป าเขา ต นนํ้าลําธาร แม นํ้า พรรณพืช และพันธุ สัตว อันเป นมรดกทางธรรมชาติที่สําคัญและมี คุณค าอย างยิ่งสืบต อไป ๑๔ ดังพระราชดํารัสเกี่ยวกับการอนุรักษ ทรัพยากรธรรมชาติที่ต องดําเนินไป ด วยความระมัดระวังไม ให กระทบต อการดํารงชีวิตของราษฎร ความตอนหนึ่งว า ... เมื่อพูดถึงการอนุรักษ ทรัพยากรธรรมชาติแล ว ข าพเจ า ใคร จะขอถือเป นกรณีที่ต องพิจารณาไตร ตรองเป นพิเศษ เพราะเหตุ ว า การอนุรักษ นั้นแม เป นสิ่งที่ดีมากที่ทุกประเทศมุ งรักษาประโยชน ระยะยาวของแผ นดินและประชาชนก็ตาม แต หากทําโดยไม ระมัดระวัง และโดยรอบคอบถี่ถ วน บางทีก็อาจเป นผลเสีย เช น กลายเป นการ ลิดรอนสิทธิเสรีภาพ ขัดขวางการทํามาหาเลี้ยงชีพ หรือการอยู รอด ของประชาชนไปก็เป นได ตัวอย างเช น การสงวนป า ป าบางแห ง ดูตามแผนที่ก็เป นป า แต ความเป นจริงอาจสิ้นสภาพป าไปแล ว ก อนกําหนดให เป นเขตป าสงวนด วยซํ้าไป ยิ่งกว านั้นยังมักมีราษฎร เข าไปตั้งถิ่นฐานทําประโยชน เลี้ยงชีพตั้งแต ก อนออกกฎหมาย โดยไม ทราบว ากลายเป นป าสงวนไปเมื่อใดเพราะไม มีทางทราบ แต เมื่อ เจ าพนักงานหรือนักวิชาการมาดูแผนที่เห็นว าเป นป าสงวน ก็ไปฟ องร อง ขับไล ตามหน าที่ตามกฎหมาย ทําให ต องออกจากที่ทํากินไปโดยไม มี ทางต อสู คดีราวกับขาดสิทธิเสรีภาพที่จะเป นคน และจําเป นต องทน รับความเดือดร อนลําบากโดยเรียกว ามิได ทําความผิด ๑๔ ดูรายละเอียดใน ป ยนาถ บุนนาค . สมเด็จพระนางเจ าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ : พระมารดาแห งการคุ มครอง ความหลากหลายทางชีวภาพ . สนับสนุนโดย กรมส งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล อม กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและ สิ่งแวดล อม . ( กรุงเทพฯ : บริษัทโกลบอลอินเตอร คอมมิวนิเคชั่นจํากัด , ๒๕๕๕ ), ฉบับพิมพ เผยแพร และ ป ยนาถ บุนนาค . รายงานผลการวิจัยเรื่องสมเด็จพระนางเจ าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ : พระมารดาแห งการคุ มครองความหลากหลาย ทางชีวภาพ . สนับสนุนโดย กรมส งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล อม กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล อม ( กรุงเทพฯ : บริษัทโกลบอลอินเตอร คอมมิวนิเคชั่นจํากัด , ๒๕๕๕ ). 1-22 Mac9.indd 11 10/8/13 7:07 PM