ปีที่ ๓๘ ฉบับที่ ๒ เมษายน-มิถุนายน ๒๕๕๖

The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 38 No. 2 April-June 2013 10 สมเด็จพระนางเจ าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ กับการอนุรักษ และพัฒนาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล อม : มุมมองจากนักประวัติศาสตร พระราชดําริและพระราชดํารัสในการอนุรักษ และพัฒนาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล อม สมเด็จพระนางเจ าฯ พระบรมราชินีนาถ โปรดในความงามของธรรมชาติ เมื่อเสด็จ พระราชดําเนินไปทรงงานณพื้นที่แห งใด ก็ทรงให ความสนพระราชหฤทัยในธรรมชาติรอบพระวรกาย อยู เสมอทั้งป าต นนํ้าลําธารภูเขาพืชและสัตว ป านานาพันธุ แม ว าเส นทางศึกษาธรรมชาติจะยากลําบาก ต องผ านทุ งหญ าท วมพระวรกาย เส นทางไม ราบเรียบ ลดเลี้ยวไปตามโขดหิน หรือผ านแนวเขาขรุขระ ก็มิได ทรงย อท อ ทรงมุ งมั่นที่จะเสด็จทอดพระเนตรภูมิประเทศ พืชไม ป า และสัตว ป าหลากหลายพันธุ เพื่อทรงหาทางอนุรักษ ป าต นนํ้าลําธาร รวมทั้งอนุรักษ และพัฒนาพืชไม และสัตว ป านานาพันธุ ที่หา ยากและกําลังจะหมดไป สมเด็จพระนางเจ าฯ พระบรมราชินีนาถ ทรงตระหนักว าธรรมชาติคือสายใยแห งชีวิต ของมนุษย ต างมีความผูกพันและเชื่อมโยงกันอย างลึกซึ้ง ผืนแผ นดินไทยผืนนี้ราว ๕๑๔ , ๑๒๖ ตาราง กิโลเมตร มีความอุดมสมบูรณ ไปด วยทรัพยากรธรรมชาติ ซึ่งได เกื้อกูลให คนไทยดํารงอยู ตามวิถีไทย แต ในช วงหลายทศวรรษที่ผ านมา ความอุดมสมบูรณ ของทรัพยากรธรรมชาติและความสมดุลแห งระบบ นิเวศเริ่มเกิดการเปลี่ยนแปลงในทางที่เสื่อมโทรมลงอย างรวดเร็ว โดยเฉพาะอย างยิ่งพันธุ พืชและสัตว ป า ได ถูกคุกคามทําลายอย างหนักและต อเนื่อง ทั้งจากภัยธรรมชาติและโดยเฉพาะจากนํ้ามือมนุษย ป าอันเป นแหล งกําเนิดแห งนํ้าและความอุดมสมบูรณ กําลังเข าสู ภาวะวิกฤติอย างรุนแรง อันส งผล กระทบอย างใหญ หลวงต อทุกชีวิตบนผืนแผ นดินนี้ ในขณะที่ทรัพยากรธรรมชาติอันทรงคุณค า นานาชนิดก็ยังมิได มีการศึกษาค นคว าวิจัยให ได ประโยชน ในแบบที่ยั่งยืนอย างจริงจัง ด วยเหตุนี้ สมเด็จพระนางเจ าฯ พระบรมราชินีนาถ จึงได ให ความสนพระราชหฤทัยเป นอย าง ยิ่งในการอนุรักษ ทรัพยากรป าไม อันเป นแหล งต นนํ้าลําธารที่สําคัญ รวมทั้งพรรณพืช สัตว นานาพันธุ และ สิ่งแวดล อม ทั้งนี้ เพราะการเปลี่ยนแปลงไปของส วนใดส วนหนึ่งล วนส งผลกระทบต อความสมดุลของ 1-22 Mac9.indd 10 10/8/13 7:07 PM