ปีที่ ๓๘ ฉบับที่ ๒ เมษายน-มิถุนายน ๒๕๕๖

ภัทรพร สิริกาญจน 155 วารสารราชบัณฑิตยสถาน ป ที่ ๓๘ ฉบับที่ ๒ เม . ย .- มิ . ย . ๒๕๕๖ ของเขาเรื่อง จดหมายเชิงปรัชญาเกี่ยวกับชาวอังกฤษ (Philosophical Letters on the English) ใน ค . ศ . ๑๗๓๓ หนังสือเล มนี้ส งเสริมให ผู อ านแสวงหาคุณค าของชีวิตที่เป นประโยชน ต อมนุษยชาติ ทั้งมวลและโจมตีความไร ขันติธรรม ความหลอกลวง ตลอดจนความงมงายทางศาสนา แม นักคิด ในสมัยคริสต ศตวรรษที่ ๑๘ บางกลุ มจะเชื่อมั่นในการใช เหตุผล แต วอลแตร กลับใช เหตุผลที่อาศัย ประสบการณ ด วย นอกจากนั้น เขาก็ไม ใช หลักคณิตศาสตร เหมือนเรอเน เดการ ต (René Descartes, ค . ศ . ๑๕๙๖ – ๑๖๕๐ ) นักปรัชญายุคใหม ชาวฝรั่งเศส วอลแตร ให ความสําคัญต อธรรมชาติโดยถือว า สิ่งใดก็ตามที่สอดคล องกับธรรมชาติเป นสิ่งที่ดีเสมอ เราสามารถพบกฎธรรมชาติได ด วยเหตุผล นักคิด นักปรัชญาภูมิป ญญาในคริสต ศตวรรษที่ ๑๘ จะมองเห็นผู ละเมิดกฎธรรมชาติว าเป นพวกกบฏ เหมือนกับที่พวกนักบวชในยุคกลางมองคนที่ทําลายกฎของพระเป นเจ า สําหรับนักปรัชญาภูมิป ญญาแล ว เป าหมายของชีวิตที่พึงประสงค คือการดํารงชีวิตให สอดคล องกับกฎธรรมชาติ ซึ่งให ผลคือความสุข ในโลกนี้ ไม ใช โลกหน า หรือความสุขในสรวงสวรรค (Strayer, Gatzke, and Harbison, 1974: 485–487) นักปรัชญาภูมิป ญญาชาวฝรั่งเศสในคริสต ศตวรรษที่ ๑๘ ให ความสนใจเรื่องเสรีภาพ (freedom) และต อต านการจํากัดเสรีภาพที่เป นอยู ขณะนั้นในฝรั่งเศส ซึ่งได แก การจํากัดเสรีภาพ ในการพูด ในเรื่องทางศาสนา ในการค าขาย ในการเลือกอาชีพการงาน และในการคัดค านต อต าน การจับกุมอย างไร กฎเกณฑ เสรีภาพเป นสิ่งที่ควบคู กับเหตุผลซึ่งทําให เรามองเห็นกฎธรรมชาติ ที่แท จริงที่ปกครองทุกมิติของชีวิต คําว า “ เสรีภาพ ” หมายถึง อิสรภาพหรือความเป นตัวของตัวเอง และมีความหมายหลายนัย เช น ๑ ) เสรีภาพ หมายถึง สภาพที่บุคคลมีสิทธิที่จะกระทําการใด ๆ ตามที่ตนปรารถนาโดย ไม มีอุปสรรคขัดขวาง เช น เสรีภาพในการพูดและการเขียน เสรีภาพในการนับถือศาสนา เสรีภาพ ในความหมายนี้ เป นเสรีภาพทางการเมือง ซึ่งบางทีเรียกว า “ เสรีธรรม ” (liberty) ๒ ) เสรีภาพ หมายถึง สภาพที่เป นอิสระจากสิ่งอันไม พึงปรารถนา เช น เป นอิสระจาก ความอัตคัดขัดสน (freedom from want) และเป นอิสระจากโรคภัยไข เจ็บ (freedom from disease) ๓ ) เสรีภาพ หมายถึง สภาพที่หลุดพ นจากอุปสรรคขัดขวางการบรรลุอุดมคติทางศาสนา เช น พระพุทธศาสนาถือว า การหลุดพ นจากกิเลสตัณหาและความทุกข คือเสรีภาพ เรียกว า วิมุตติ หรือ การหลุดพ น (liberation) ( ราชบัณฑิตยสถาน , ๒๕๔๘ : ๓๙ ) แนวคิดเรื่องเสรีภาพได แผ ขยายไปถึงเรื่องสิทธิและเรื่องประชาธิปไตยของประชาชน ซึ่ง ฌ็อง - ฌัก รูโซ (Jean-Jacques Rousseau, ค . ศ . ๑๗๑๒ – ๑๗๗๘ ) นักปรัชญาชาวฝรั่งเศสผู เรืองนาม ได นําเสนอไว อย างน าสนใจในงานเขียนของเขาเรื่อง สัญญาประชาคม (The Social Contract) 152-171 Mac9.indd 155 10/8/13 7:25 PM