ปีที่ ๓๘ ฉบับที่ ๒ เมษายน-มิถุนายน ๒๕๕๖

บรรจบ บรรณรุจิ 141 วารสารราชบัณฑิตยสถาน ป ที่ ๓๘ ฉบับที่ ๒ เม . ย .- มิ . ย . ๒๕๕๖ ความเป นจริงไปตามลําดับขั้นว าสรรพสัตว ไม เที่ยง ถูกความเกิดความตายบีบคั้นจนเกินวิสัย ที่จะบังคับได จนกระทั่งเกิดมัคคญาณคือญาณละกิเลส และผลญาณคือญาณที่เป นผลของมัคคญาณ ตามที่พระพุทธโฆสะอธิบาย แสดงให เห็นว าการเกิดมัคคญาณคือการกินกาลเวลาอย างสมบูรณ เพราะเป นการทําลายได หมดสิ้นซึ่งกิเลสที่เป นต นเหตุแห งการเกิดใหม ซึ่งจะนําไปสู การมีกาลเวลา ๓ . เครื่องเผาภูต เป นธรรมดาว าสิ่งมีชีวิตเมื่อถูกเผาย อมดิ้นรนด วยความเจ็บปวด ภูตก็เช นกัน แต อะไรเล าเผาภูต พระพุทธโฆสะอธิบายว า ตัณหาคือเครื่องเผาภูต ๑๙ ซึ่งเป นการแสดงลักษณาการ อย างหนึ่งของตัณหาที่ทําให สัตว ดิ้นรนกระเสือกกระสน หากเราต องการเห็นอานุภาพของตัณหาที่เป น เครื่องเผา ก็ให นึกถึงอานุภาพของความร อนที่เผาเครื่องยนต ให ทํางาน ตัณหาเผาสัตว ให รัก ที่ลึกลํ้าที่สุด ก็คือเผาให รักชีวิต ให รักการสืบต อชีวิต จึงทําให ชีวิตต องเคลื่อนไหวไปสู การเกิดมีและตกอยู ในวงจรของ กาลเวลาไม สิ้นสุด ๔ . เผาเครื่องเผาภูต เป นการเผาตัณหา ซึ่งก็คือการทําลายตัณหา ละตัณหาด วยการปฏิบัติ ตามอริยมรรคมีองค ๘ ๕ . ภูตที่กินกาลเวลา คือ พระอรหันต เพราะเมื่อละกิเลสคือตัณหาได ก็ละการเกิดใหม ได เมื่อไม มีการเกิดก็ไม มีกาลเวลามาผูกพัน พระอรหันต เท านั้นที่ทําได อย างนี้ ท านจึงถือว าเป นภูตที่กิน กาลเวลา เป นการตีกลับกาลเวลาที่กินสรรพสัตว และสรรพสิ่ง ท าทีต อกาลเวลา ๑ . ท าทีเพื่อฆ ากาลเวลา ( บรรลุอรหัตผล ) ท าทีนี้ก็มีอยู อย างเดียวเท านั้นคือมองดูกาลเวลาตามความเป นจริง พระพุทธเจ าทรงมีคําสอน ที่แนะนําพระสาวกให มองกาลเวลาตามความเป นจริงในรูปต าง ๆ ดังนี้ ๑ . ๑ เป นขณะ ( ขณ ) ขณะมีความหมายว า ฆ า ขุดเจาะ ทําลาย ๒๐ ซึ่งคล ายกับความหมาย ของกาลเวลา ขณะเป นส วนย อยของกาลเวลาที่สั้นที่สุดและมีความยาวเพียงชั่วเวลากะพริบตา ซึ่งน าจะเร็วและสั้นกว าวินาที หรือหากจะเทียบก็อาจสรุปว าเท ากับเศษเสี้ยวของวินาที พระพุทธเจ า ๑๙ อ างแล ว . ๒๐ ธาตฺวตฺถ . ๗๕ / ๗๓ . 134-151 Mac9.indd 141 10/8/13 7:23 PM