สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

27 สั นทั ด ศิ ริ อนั นต์ไพบูลย์, ชญานิ ศ เอี่ ยมแก้ว, เปี่ยมศั กดิ์ เมนะเศวต วารสารราชบัณฑิตยสถาน ปีที่ ๓๘ ฉบับที่ ๓ ก.ค.-ก.ย. ๒๕๕๖ อนึ่ง การผลิตไบโอดีเซลจากน�้ ำมันและไขมันที่แยกจากน�้ ำเสีย อาจต้องมีกระบวนการในการผลิต ที่ยุ่งยากกว่าการผลิตไบโอดีเซลจากน�้ ำมันพืชหรือสัตว์ใหม่ เนื่องจากสารที่ปนเปื้อนในน�้ ำมันและไขมัน สุจิณณา และคณะ (http://www.foodnetworksolution.com) รายงานว่า กากไขมันจากถังดักไขมันบ� ำบัด น�้ ำเสีย มีค่าความเป็นกรดสูงถึง ๕๒.๑ มิลลิกรัม KOH/กรัม และมีน�้ ำหนักโมเลกุลสูงถึง ๘๔๖ กรัม/โมล ซึ่งเป็นอุปสรรคต่อปฏิกิริยาแทรนส์เอสเทอริฟิเคชัน และได้น� ำเสนอกระบวนการที่เหมาะสมในการผลิต ไบโอดีเซล คือ กระบวนการเอสเทอริฟิเคชัน โดยใช้ตัวเร่งปฏิกิริยากรด (acid catalyzed esterification) เพื่อลดความเป็นกรดในกากไขมัน ดังนี้อัตราส่วนระหว่างเมทานอลต่อกากไขมันเท่ากับ ๐.๔๓ ปริมาตร/ ปริมาตร ความเข้มข้นของกรดซัลฟูริก ๒.๕% ปริมาตร/ปริมาตร เวลาในการท� ำปฏิกิริยา ๔ ชั่วโมง กระบวนการดังกล่าวข้างต้นท� ำให้ค่าความเป็นกรดของกรดไขมันอิสระลดลงมากถึง ๒.๔๕ มิลลิกรัม KOH/ กรัม อาจสรุปได้ว่า กระบวนการที่น� ำเสนอสามารถน� ำไปใช้ผลิตไบโอดีเซลจากน�้ ำมันหรือไขมัน ที่แยกได้จากน�้ ำเสียได้ดี และข้อดีของกระบวนการนี้ยังสามารถลดการเกิดสบู่ในขั้นตอนการผลิตไบโอดีเซล โดยใช้ด่างเร่งปฏิกิริยาท� ำให้ได้ผลผลิตไบโอดีเซลเพิ่มมากขึ้น (http://local.environment.in.th ) การน� ำไบโอดีเซลไปใช้เป็นพลังงานทดแทน โดยประชาชนในชุมชนและหน่วยงานรัฐ โดยเฉพาะ เทศบาล ส่วนใหญ่ใช้กับรถยนต์เพื่อการเกษตรเพื่อทดแทนน�้ ำมันดีเซล ดังนั้น การรวบรวมวัตถุดิบที่เป็น น�้ ำมันพืช/สัตว์ใหม่ หรือน�้ ำมันพืช/สัตว์ที่ใช้แล้ว จึงเป็นเรื่องที่ควรให้ความสนใจเป็นพิเศษ เช่นการจัดตั้ง จุดรับซื้อหรือแลกเปลี่ยนน�้ ำมันใช้แล้ว ในเขตชุมชนและพื้นที่ใกล้เคียงในเขตเทศบาล การรับซื้อน�้ ำมันใช้ แล้วโดยตรงจากบ้านและร้านค้า โดยน�้ ำมันใช้แล้วที่รับซื้ออาจจะเป็นน�้ ำมันที่ผ่านการแยกกากตะกอนเศษ อาหารแล้ว หรือยังไม่ผ่านการแยกเศษอาหารออก ดังนั้นน�้ ำมันดังกล่าวที่ได้มาจะต้องน� ำมาผ่านขั้นตอน การท� ำความสะอาดก่อน เช่น การกรองแยกเศษอาหารหรือแยกน�้ ำก่อนน� ำไปด� ำเนินการต่อไป การก� ำหนด ราคาซื้อและอัตราแลกเปลี่ยน ก็มีความส� ำคัญเช่นกัน ตัวอย่างเช่นการก� ำหนดอัตราแลกเปลี่ยนเป็นน�้ ำมัน ใช้แล้ว ๓ ลิตร สามารถน� ำมาแลกกับน�้ ำมันพืชใหม่ได้ ๑ ลิตร รูปที่ ๔ ปฏิกิริยาแทรนส์เอสเทอริฟิเคชัน ( http:// /www.mybiofuels.net/BD Chemistry.htm ๒๕๕๕)