สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

น�้ ำมั นและไขมั นในน�้ ำเสี ยชุมชน 20 The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 38 No. 3 July-Sep 2013 น�้ ำมันและไขมันในน�้ ำเสียชุมชน สันทัด ศิริอนันต์ไพบูลย์ สายวิชาเทคโนโลยีสิ่งแวดล้อม คณะพลังงาน สิ่งแวดล้อมและวัสดุ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี ชญานิศ เอี่ยมแก้ว สายวิชาเทคโนโลยีสิ่งแวดล้อม คณะพลังงาน สิ่งแวดล้อมและวัสดุ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี บทคัดย่อ น�้ ำมันและไขมันเป็นมลพิษที่พบมากในน�้ ำเสียชุมชน เนื่องจากน�้ ำมันและไขมันเป็นส่วน ประกอบหลักที่ใช้ในการประกอบอาหาร นอกจากนี้ยังมีน�้ ำมันจากผลิตภัณฑ์ปิโตรเลียม น�้ ำมันและ ไขมันก่อให้เกิดปัญหาแก่สิ่งแวดล้อมเมื่อปล่อยลงสู่แหล่งน�้ ำธรรมชาติ เนื่องจากน�้ ำมันและไขมัน ท� ำให้อัตราการละลายของออกซิเจนในแหล่งน�้ ำลดลง รวมถึงปริมาณออกซิเจนละลายน�้ ำที่มีอยู่ลด ลงเนื่องจากการย่อยสลายน�้ ำมันและไขมันด้วยกระบวนการทางชีวภาพแบบใช้อากาศ ส่งผลให้แหล่ง น�้ ำสกปรกเน่าเสีย พืชน�้ ำและสัตว์น�้ ำไม่สามารถด� ำรงชีวิตอยู่ได้ นอกจากนี้ยังท� ำลายทัศนียภาพที่ สวยงามเนื่องจากไขมันและน�้ ำมันมักลอยอยู่ที่ผิวน�้ ำ ฉะนั้นจึงควรแยกน�้ ำมันและไขมันออกจากน�้ ำ เสีย ก่อนปล่อยสู่แหล่งน�้ ำธรรมชาติเพื่อลดปัญหาด้านสิ่งแวดล้อม ทรัพยากรธรรมชาติ และสุขภาพ รวมทั้งควรสนับสนุนให้ใช้ประโยชน์จากน�้ ำมันและไขมันที่แยกออกจากน�้ ำเสีย เช่น ผลิตไบโอดีเซล ท� ำสบู่ และท� ำเชื้อเพลิงอัดแท่ง เพื่อเป็นการแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน และเป็นการประหยัด ทรัพยากรธรรมชาติอีกทางหนึ่งด้วย ค� ำส� ำคัญ : น�้ ำมันและไขมัน, ระบบบ� ำบัดน�้ ำเสีย, น�้ ำเสียชุมชน, ถังดักไขมัน เปี่ยมศักดิ์ เมนะเศวต ราชบัณฑิต ส� ำนักวิทยาศาสตร์ ราชบัณฑิตยสถาน น�้ ำมันและไขมัน (oil and grease) ที่ปนเปื้อนในน�้ ำเสียชุมชนส่วนใหญ่เป็นสารอาหารได้มาจากพืช หรือสัตว์ ใช้เป็นส่วนประกอบของอาหารที่มนุษย์บริโภค ไม่ละลายน�้ ำ และเบากว่าน�้ ำ โดยมีปริมาณร้อย ละ ๑๐ ของปริมาณสารอินทรีย์ทั้งหมด (สารานุกรมเสรี วิกิพีเดีย ๒๕๕๕) ในน�้ ำเสีย เมื่อน�้ ำเสียนั้นถูกปล่อย ลงสู่แหล่งน�้ ำจะก่อให้เกิดปัญหาต่อชุมชนและสิ่งแวดล้อม ท� ำให้เกิดภาพไม่น่าดูและขวางกั้นการซึมผ่าน ของออกซิเจนจากอากาศลงสู่แหล่งน�้ ำส่งผลให้เกิดปัญหาน�้ ำเน่าเสียตามมา เพราะน�้ ำมันและไขมันมักจะ ลอยตัวอยู่ที่ผิวหน้าท� ำให้อัตราการละลายของออกซิเจนลงในน�้ ำลดลงรวมถึงปริมาณออกซิเจนละลายน�้ ำ