สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

221 วีรวั ฒน์ หนองห้าง, จตุรงค์ สุคนธชาติ , ณสรรค์ ผลโภค วารสารราชบัณฑิตยสถาน ปีที่ ๓๘ ฉบับที่ ๓ ก.ค.-ก.ย. ๒๕๕๖ ผลการทดสอบการอ่านค่าเวลานาฬิกาแดดจะเห็นได้ว่านาฬิกาแดดแบบศูนย์สูตรที่ประดิษฐ์ขึ้น สามารถน� ำมาใช้บอกเวลาได้จริงและถูกต้องใกล้เคียงกับเวลามาตรฐานประเทศไทยได้ เนื่องจากการโคจร ของโลกรอบดวงอาทิตย์และการหมุนรอบตัวเองของโลกเป็นวัฏจักรที่คงตัวและแน่นอน ผลจึงท� ำให้ค่า มุมเดคลิเนชันของดวงอาทิตย์ในแต่ละวันมีค่าเปลี่ยนแปลงไป (และมีซ�้ ำกัน ๒ ครั้งในรอบ ๑ ปี) ชุดอุปกรณ์ นาฬิกาแดดที่ประดิษฐ์ขึ้นได้ท� ำการชดเชยผลอันนี้โดยสร้างความสัมพันธ์ระหว่างอุปกรณ์วัดมุมเดคลิเนชัน ของดวงอาทิตย์ในแต่ละวันและท� ำการชดเชยโดยการให้ผู้อ่านปรับหน้าปัดนาฬิกาแดดให้ตรงกับสัญลักษณ์ ที่เงาของอุปกรณ์วัดมุมเดคลิเนชันของดวงอาทิตย์แสดงในแต่ละวัน เมื่อท� ำการทดสอบแล้วจ� ำนวน ๙ วัน จึงพบว่าหลักการดังกล่าวสามารถน� ำมาประยุกต์ใช้กับนฬิกาแดดที่ประดิษฐ์ขึ้นได้ และเกิดผลลัพธ์ขึ้นตาม ทฤษฎีที่ได้คาดการณ์เอาไว้ ดังนั้น เมื่อเราสามารถค� ำนวณมุมเดคลิเนชันของดวงอาทิตย์ในแต่ละวันในรอบ ๑ ปี ได้อย่างแน่นอนแล้ว เราก็จะสามารถสร้างสัญลักษณ์ที่แสดงความสัมพันธ์ระหว่างอุปกรณ์บอกค่า มุมเดคลิเนชันของดวงอาทิตย์ตลอดทั้งปีได้เช่นเดียวกัน และเมื่อมีการปรับหน้าปัดนาฬิกาแดดในรูปแบบ เดียวกับที่ได้ท� ำการทดสอบแล้วก็สามารถเชื่อได้ว่าจะได้ผลลัพธ์ที่ท� ำให้การอ่านค่าเวลาจากนาฬิกาแดดนี้ ถูกต้องตรงกับค่าเวลามาตรฐานของประเทศไทยโดยมีความคลาดเคลื่อนไม่เกิน ๓ นาทีได้ ตัวอย่างการค� ำนวณค่าความคลาดเคลื่อนและค่าความไม่แน่นอนของนาฬิกาแดด ตารางด้านล่างแสดงข้อมูลจากการอ่านค่าเวลาจากนาฬิกาแดดแบบศูนย์สูตรเมื่อมีการปรับหน้า ปัดนาฬิกาแดดให้ตรงกับสัญลักษณ์บนอุปกรณ์ตรวจวัดเงาเพื่อระบุมุมเดคลิเนชันของดวงอาทิตย์ ในวัน เสาร์ที่ ๒๐ เดือนเมษายน พ.ศ. ๒๕๕๖ (จุดที่ ๒ นับจากขวาสุด) จะได้ค่าความคลาดเคลื่อนเฉลี่ยเท่ากับ ๐.๕๓ นาที และมีความไม่แน่นอนในการวัดเท่ากับ ๑.๐๑ นาที ดังแสดงในรูปที่ ๘ เวลาจาก เวลามาตรฐาน เวลจาก เวลามาตรฐาน ความคลาดเคลื่อน นาฬิกาแดด ประเทศไทย ความคลาดเคลื่อน นาฬิกาแดด ประเทศไทย (นาที) (นาฬิกา) (นาฬิกา) (นาที) (นาฬิกา) (นาฬิกา) ๘:๐๐ ๗:๕๙ ๑ ๑๒:๐๐ ๑๒:๐๐ ๐ ๘:๓๐ ๘:๒๙ ๑ ๑๒:๒๕ ๑๒:๒๕ ๐ ๙:๐๐ ๘:๕๙ ๑ ๑๓:๐๐ ๑๓:๐๐ ๐ ๙:๓๐ ๙:๒๙ ๑ ๑๓:๓๐ ๑๓:๓๐ ๐ ๑๐:๐๐ ๙:๕๙ ๑ ๑๔:๐๐ ๑๔:๐๑ ๑ ๑๐:๓๐ ๑๐:๓๐ ๐ ๑๔:๓๐ ๑๔:๓๑ ๑ ๑๑:๐๐ ๑๑:๐๐ ๐ ๑๕:๐๐ ๑๕:๐๑ ๑ ๑๑:๓๐ ๑๑:๓๐ ๐