สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

การประดิษฐ์นาฬิกาแดดแบบศูนย์สูตรที่ บอกเวลาได้ถูกต้องตรงกั บเวลามาตรฐานของประเทศไทยโดยมี ความคลาดเคลื่ อนไม่เกิ น ๓ นาที ที่ ระดั บความเชื่ อมั่ นร้อยละ ๙o 218 The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 38 No. 3 July-Sep 2013 คณะผู้วิจัยต้องการตรวจวัดค่ามุมเดคลิเนชันของดวงอาทิตย์นี้ โดยการประดิษฐ์อุปกรณ์ส� ำหรับตรวจวัด เงาเพื่อระบุมุมเดคลิเนชันของดวงอาทิตย์หรือเซกแทนต์อย่างง่ายขึ้น การประดิษฐ์อุปกรณ์นี้จะใช้วิธีการ ค� ำนวณหาความยาวและต� ำแหน่งของปลายเงาที่เกิดจากสันก� ำเนิด โดยใช้ค่ามุมเงยหรือระยะสูงเชิงมุมของ ดวงอาทิตย์ในแต่ละช่วงเวลา แล้วจึงน� ำมาค� ำนวณหาต� ำแหน่งเกิดเงาของแท่งโลหะที่มีความสูงและมี ต� ำแหน่งที่ยึดอยู่บนฐานคงที่ จากการค� ำนวณดังกล่าวได้แสดงจุดปลายของเงาที่ปรากฏบนฐาน เห็นเป็น แนวเส้นโค้งสีน�้ ำเงิน สีเขียว และสีแดง ที่มีค่ามุมเดคลิเนชันของดวงอาทิตย์ห่างกันเส้นละ ๕ องศา ดังแสดง ในรูปที่ ๕ โดยที่เส้นสีน�้ ำเงินตรงกึ่งกลางจะแทนค่ามุมเดคลิเนชันดวงอาทิตย์เป็น ๐ องศา (ดวงอาทิตย์ ปรากฏบนเส้นศูนย์สูตรฟ้า) แล้วเพิ่มขึ้นไปทางซีกฟ้าเหนือและใต้เส้นละ ๕ องศา ซึ่งแสดงด้วยเส้นสีเขียว และเส้นสีแดงสลับกันไป รูปที่ ๕ จากรูปแสดงผลการทดลองจะได้ว่าปลายของเงาที่เกิดจากสันก� ำเนิดเงาของอุปกรณ์ตรวจวัดเงา และมุมเดคลิเนชันของดวงอาทิตย์ทอดยาวตามแนวเส้นโค้งสีเขียวซึ่งแทนค่ามุมเดคลิเนชันของ ดวงอาทิตย์เท่ากับ ๕ องศาไปทางซีกฟ้าเหนือ