สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

สั ตว์ประหลาดและอมนุษย์ในต� ำนานและวรรณกรรมตะวั นตก 168 The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 38 No. 4 Oct-Dec 2013 ๑๙. Phoenix (ฟีนิกซ์) เป็นนกในต� ำนานที่มีเพียงตัวเดียวในโลกอยู่ในอาระเบีย มีขนสีแดง ปนทอง รูปร่างคล้ายนกอินทรี ไม่กินผลไม้หรือดอกไม้ แต่กินก� ำยานและยางไม้หอมเป็นอาหาร เมื่ออายุ ได้ ๕๐๐ ปี ฟีนิกซ์จะท� ำรังบนกิ่งต้นโอ๊กหรือยอดต้นปาล์ม มันจะน� ำอบเชยและมดยอบมาสะสมไว้ใน รัง จากนั้นก็น� ำสิ่งเหล่านี้ไปก่อเป็นกอง แล้วขึ้นไปนั่งบนนั้น แสงจากดวงอาทิตย์จะเผาทั้งกองเครื่องเทศ และตัวนกให้กลายเป็นเถ้าถ่านไป จากเถ้านี้จะมีฟีนิกซ์ตัวใหม่เกิดขึ้นมา นกตัวใหม่จะน� ำรังและเถ้าถ่าน ของนกตัวเก่าบินไปยังนคร Heliopolis (ฮีลิออปโพลิส) ในอียิปต์เพื่อฝังไว้ที่ Temple of the Sun หรือ วิหารของสุริยเทพ โดยมีภิกษุณีของสุริยเทพท� ำพิธีให้อย่างใหญ่โต จากนั้นมันจะบินกลับไปอยู่ในอาระเบีย ดังเดิม ก� ำเนิดและการด� ำรงชีวิตที่น่าพิศวงของฟีนิกส์ท� ำให้มันกลายเป็นสัญลักษณ์ของความเป็นอมตะ ๒๐. Python (ไพทอน) งูยักษ์ที่เกิดจากน�้ ำเน่าเสียที่ยังคงขังอยู่หลังจากซุสบันดาลให้เกิด น�้ ำท่วมโลก บ้างก็ว่าไพทอนเป็นลูกของจีอา บ้างก็ว่าฮีราเสกมันขึ้นมาเพื่อให้คอยท� ำร้ายนาง Latona (ละโทนา) ภรรยาอีกนางหนึ่งของซุสขณะที่นางก� ำลังตั้งครรภ์ Apollo (อพอลโล) กับ Artemis (อาร์เทมิส) ซึ่งเป็นคู่แฝดกัน ทันทีที่อพอลโลคลอดก็บีบคอไพทอนจนตาย ๒๑. Satyrs (เซเทอร์ซ) มีร่างกายครึ่งบนเป็นมนุษย์ แต่ครึ่งล่างเป็นแพะ มี ๒ ขา มีเขาสั้น ๆ บนหัวและมีขนปกคลุมทั่วตัว เป็นตัวแทนของความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติ เป็นบริวารของ Dionysus (ไดโอไนซุส) เทพแห่งเหล้าองุ่น เป็นที่รู้จักดีในเรื่องตัณหาราคะและการกินเลี้ยงที่มีการเต้นร� ำดื่มสุราและ มั่วสุมทางเพศที่เรียกว่า Orgy (ออร์จี) เซเทอร์ซบางตนเป็นเทพแห่งพงไพรซึ่งเป็นบริวารของ Pan (แพน) เทพแห่งความอุดมสมบูรณ์ของกรีก ผู้พิทักษ์ป่าและสัตว์ป่า ๒๒. Scylla (ซิลลา) เป็นอสุรกายที่น่าเกลียดน่ากลัว ท่อนบนเป็นสาวสวย แต่ท่อนล่างมีหัว สุนัขซึ่งมีฟัน ๓ แถวและเห่าอยู่ตลอดเวลาพันอยู่ ๖ หัว ซิลลาอาศัยอยู่ในถ�้ ำในทะเล จะโผล่ขึ้นมาจากน�้ ำ เพียงครึ่งตัว แต่หัวทั้งหกจะยื่นออกไปจับปลาโลมาหรือสัตว์ทะเลอื่น ๆ กิน ถ้ามีเรือผ่านมาหัวทั้งหกจะยื่น ออกไปงับลูกเรือจากดาดฟ้าเรือมากิน ดังเช่นที่เคยท� ำกับลูกเรือของโอดิสซุส ซิลลาเสียใจในความอัปลักษณ์ ของตนเองจึงกระโดดลงไปในทะเลที่คั่นระหว่างอิตาลีกับซิซิลีและถูกเปลี่ยนรูปให้เป็นหินโสโครกซึ่งเป็น อันตรายต่อชาวเรือ ๒๓. Sileni (ไซลีนาย) เป็นอมนุษย์ที่มีร่างกายครึ่งบนเป็นมนุษย์ ส่วนครึ่งล่างเป็นม้า มี ๒ ขา ในต� ำนานกรีก ไซลีนายตนหนึ่งคือ Silenus (ไซลีนุส) เป็นทั้งพี่เลี้ยง ครู และผู้ติดตามของไดโอไนซุส ภาพของไซลีนุสที่เห็นกันเสมอคือ ชายแก่ร่างอ้วนขี่ลา สวมมงกุฎดอกไม้ มีท่าทีรื่นเริง อยู่ในสภาพมึนเมา ตลอดเวลา ๒๔. Sirens (ไซเร็นซ์) เป็นพรายทะเลครึ่งคนครึ่งนก หน้าเป็นหญิงสาวสวยแต่ตัวเป็นนก บางต� ำนานก็ว่าไซเร็นซ์เป็นสาวสวยซึ่งมีเสียงไพเราะ เสียงร้องเพลงของพวกนางดึงดูดให้ชาวเรือที่ผ่านมา หลงใหลเข้าไปหา ท� ำให้เรือไปกระแทกโขดหิน ลูกเรือที่ไม่เสียชีวิตจากเรือแตกก็จะหลงเสียงของไซเร็นซ์จน