สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

ค� ำเกี่ ยวกั บการวั ดในภาษาไทย-ไท 156 The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 38 No. 4 Oct-Dec 2013 ครั้นว่าพระญาแลยกเท้าย่างเข้าไปในปราสาทนั้น เห็นแก้วมณีรัตนะอันเป็นพื้นปราสาทนั้นแสงใสรุ่งเรืองตรลอดลง ไปเบื้องต�่ ำนั้น ขุมดุจอันลึกได้ ๗ ชั่วบุรุษ (ไตรภูมิพระร่วง, น.๑๗๒-๑๗๓) ๒.๒.๒ ค� ำว่า ชั่ว กับค� ำบอกเสียง แสดงระยะที่เสียงจะดังได้ยินไปถึง ๑) ...แลไกรสรสีหะนั้นเมื่อยืนอยู่ในที่เล่นนั้น แลเดินเบื้องซ้ายเบื้องขวาไกลได้แล ชั่ว วัวมอ เมื่อขึ้นมาเบื้องบนลางคาบสูงได้แล ชั่ววัวมอ ลางคาบเดินสูงขึ้นได้ ๗ ชั่ววัวมอ เมื่อเดินเบื้องหน้าเหนือที่เพียงไกลได้ ๑๖ ชั่ววัวมอ ลางคาบไกลได้ ๒๐ ชั่ววัวมอไสร้. (ไตรภูมิพระร่วง, น.๓๙) ๒) ชั่วสุดเสียงสังข์ ชั่วสุดเสียงกลอง ชั่วเสียงช้างร้อง (ตู้ทอง, น.๒) ๒.๒.๓ ค� ำว่า ชั่ว กับค� ำเรียกชื่อส่วนของร่างกาย แสดงความยาว มีตัวอย่างดังนี้ ชั่วเส้นผม ชั่วล� ำตัว ชั่วศอก ชั่วฝ่ามือกาง ( ตู้ทอง, น.๒) ๒.๒.๔ ค� ำว่า ชั่ว กับค� ำบอกสิ่งของ แสดงความยาวหรือความสูง มีตัวอย่างดังนี้ ชั่วเมล็ดงา ชั่วเมล็ดข้าวเปลือก ชั่วก้านไม้ขีดไฟ ชั่วเส้นตอก ชั่วตับจาก ชั่วคันธนู ชั่วแอก ชั่วเสาไฟฟ้า ชั่วขนัดสวน ชั่วล� ำตาล ชั่วคันนาหนึ่ง (ตู้ทอง, น.๒) ๒.๒.๕ ค� ำว่า ชั่ว กับค� ำแสดงกิริยาอาการของบุคคลหรือสัตว์ แสดงความสูง ความกว้าง หรือระยะทาง มีตัวอย่างดังนี้ ๑) นี่หากว่าพระองค์รู้สึกตัวว่าท� ำผิดคิดจะใคร่หาความชอบจะให้ตลอดไปนั้นมิได้ แต่ว่าจะบ� ำบัดเบาลง ๑๐ ส่วนเท่า คงอยู่สัก ทเท่าส่วน ๑ ให้ก่อพระเจดียสูงชั่ว นกเขาเหิน จะค่อยคลายโทษลง... (พระราชพงศาวดารเหนือ ในประชุมพงศาวดาร ภาคที่ ๑, น.๖๑)