สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

143 ประยูร ทรงศิ ลป์ วารสารราชบัณฑิตยสถาน ปีที่ ๓๘ ฉบับที่ ๔ ต.ค.-ธ.ค. ๒๕๕๖ คุณลักษณะชาย คุณลักษณะของชาย หรือชายครบลักษณ์ ตามความเชื่อของสังคมเขมรโบราณมี ๒๖ ประการ (พฺรวจ ภุม ๑๙๙๙ : ๕๒-๕๕) ได้แก่ ๑. ขยันหมั่นเพียรในการท� ำงานและ ๒. ไม่เป็นโจรลักขโมยหรือหลอกลวงผู้อื่น การศึกษาเล่าเรียน ๓. ไม่ล่วงละเมิดลูกเมียผู้อื่น ๔. ไม่ตกใจกลัวโดยไร้เหตุผล ๕. ไม่พูดโกหกหลอกลวง ๖. ไม่พูดล้อเลียนให้ผู้อื่นได้อาย ๗. พินิจพิจารณาก่อนเชื่อเรื่องใด ๆ ๘. ไม่เร่งรีบท� ำงานให้เสร็จเร็วเกินไป และไม่ท� ำงานช้าเกินไป ๙. ไม่พูดเล่นไร้สาระ ๑๐. รู้จักต้อนรับแขก ๑๑. มียารักษาโรคไว้ตามที่จ� ำเป็น ๑๒. ไม่บอกความลับแก่ผู้อื่น ๑๓. ไม่ฝากสิ่งของไว้กับคนที่ไม่ควรฝาก ๑๔. อดทน ไม่ท้อถอยในงานต่าง ๆ ๑๕. ภักดีต่อผู้เป็นนาย ๑๖. ไม่ยุ่งเกี่ยวกับหญิงสาว ๑๗. รู้ก� ำไรขาดทุน ๑๘. หาเสื้อผ้าและเครื่องประดับให้ภรรยา บุตร และตนเอง ๑๙. ไม่ซื้อของด้วยการเชื่อ ๒๐. รู้จักบุญคุณและตอบแทนบุญคุณ ๒๑. เคารพเชื่อฟังค� ำสอนของบิดามารดา ญาติ และนักปราชญ์ ๒๒. อดทนรับฟังค� ำว่ากล่าวสั่งสอน ๒๓. ประพฤติกายและวาจาเหมาะสม ๒๔. บอกให้คนในบ้านรู้เมื่อจะออกจาก บ้านไปที่ใด ๆ ๒๕. รู้จักเฆี่ยนตีอบรมสั่งสอนลูกหลาน ๒๖. แม้โกรธให้หายเร็ว ไม่คิดอาฆาต แม้ว่าในค� ำสอนชายจะไม่ได้สอนให้มีคุณลักษณะครบทั้ง ๒๖ ประการ แต่คุณลักษณะทั้งหมด ก็มีสอนไว้ในฉบับอื่น ๆ ที่กุลบุตรเขมรจะต้องศึกษาเล่าเรียนเพื่อให้มีลักษณะเป็นชายครบลักษณ์ ตามความเชื่อ