สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

พั ฒนาการของศิ ลปะวั ฒนธรรม : เจดี ย์ทรงปราสาทยอด 114 The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 38 No. 4 Oct-Dec 2013 ภาพที่ ๔ เจดีย์แบบพุกาม ในประเทศพม่า (สมัยเมืองพุกาม ราชธานีซึ่ง เจริญรุ่งเรืองระหว่างพุทธศตวรรษที่ ๑๖-๑๘ ยอดทรงกรวยใหญ่เป็นส่วนบน อยู่เหนือส่วนกลางของเจดีย์-ผ่านการบูรณะแล้ว) ภาพที่ ๖ วัดเจดีย์เจ็ดแถว ศรีสัชนาลัย สุโขทัย สร้ างราว พ.ศ. ๑๙๐๐ บรรดาเจดีย์ รายทรง ปราสาทยอดบางองค์สภาพช� ำรุด มากบ้างน้อยบ้าง ทรงกรวยใหญ่คือทรงระฆังเหนือขึ้นไปเคยมียอด ทรงกรวยขนาดเล็ก หักช� ำรุดไปแล้ว (ดูเพิ่มเติม ใน สันติ, ศิลปะสุโขทัย , ๒๕๔๙, ๕๔-๕๗) ภาพที่ ๕ แสดงภาพสันนิษฐานโดยแทนส่วนบนให้เป็นยอดทรงกรวย จึงเรียกกันว่า “เจดีย์ทรงปราสาทยอด” ยอดทรงกรวยได้รับความนิยมมาก่อนในศิลปะล้านนา (ราวพุทธศตวรรษที่ ๑๙) ซึ่งได้รับแรงบันดาลใจจากเจดีย์ระหว่างพุทธศตวรรษที่ ๑๖-๑๘ ในศิลปะพุกามของประเทศพม่า (สันติ, ศิลปะภาคเหนือ , ๒๕๔๙, ๙๑-๙๓)