สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

93 จงรั กษ์ ผลประเสริ ฐ, สุทธิ รั ตน์ กิ ตติ พงษ์วิ เศษ, พรรณวี ร์ เมฆวิ ชั ย, ทาคาชิ มิ โน วารสารราชบัณฑิตยสถาน ปีที่ ๓๘ ฉบับที่ ๔ ต.ค.-ธ.ค. ๒๕๕๖ ๑. บทน� ำ ๑.๑ ความเป็นมาของการพัฒนาที่ยั่งยืน อัตราการเพิ่มขึ้นของประชากรโลก ความเจริญก้าวหน้าทางเทคโนโลยีและอุตสาหกรรม และกระแสโลกาภิวัตน์ ตลอดจนการขยายตัวของภาวะเมืองอย่างต่อเนื่อง ส่งผลให้เกิดการผลิตและ บริโภคที่เป็นผลเสียแก่สิ่งแวดล้อมและสิ่งมีชีวิต หากมนุษย์ยังคงด� ำเนินแนวทางการพัฒนาแบบเดิม โดยขาดการค� ำนึงถึงข้อจ� ำกัดทางทรัพยากรธรรมชาติ ย่อมส่งผลต่อขีดความสามารถในการรองรับได้ ของระบบนิเวศส� ำหรับคนรุ่นต่อไป อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ องค์การสหประชาชาติได้ตระหนักถึงความส� ำคัญ ของปัญหาดังกล่าว จึงจัดการประชุมว่าด้วยสิ่งแวดล้อมและการพัฒนาขึ้น ใน ค.ศ. ๑๙๙๒ และเมื่อสิ้นสุด การประชุม กลุ่มประเทศสมาชิกได้ร่วมกันร่างแผนปฏิบัติการส� ำหรับศตวรรษที่ ๒๑ เพื่อให้เกิดการพัฒนา ที่ยั่งยืน ซึ่งมีความหมายรวมถึง “การพัฒนาที่สนองตอบความต้องการของคนรุ่นปัจจุบัน โดยไม่ส่งผล กระทบต่อความต้องการของคนรุ่นต่อไปในอนาคต” หรือเป็นการพัฒนาโดยบูรณาการองค์ประกอบ พื้นฐาน ๓ มิติ (UNCED, 1992) ดังนี้ (๑) มิติสิ่งแวดล้อม หรือการพัฒนาที่ควบคู่ไปกับการฟื้นฟูและ อนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและระบบนิเวศ (๒) มิติสังคม หรือการจัดสรรการใช้ทรัพยากรที่เป็นปัจจัย พื้นฐานอย่างเพียงพอและเท่าเทียม และ (๓) มิติเศรษฐกิจ หรือการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ โดยไม่ท� ำลายสิ่งแวดล้อมและความสมดุลในระบบนิเวศ บัณฑิตศึกษาวิทยาศาสตร์ความยั่งยืนและภาวะความเป็นผู้น� ำในระดับนานาชาติที่เน้นการเพิ่ม ทักษะแก้ไขปัญหา สามารถน� ำไปใช้ได้จริง โดยมีที่มาจากการเชื่อมโยงระหว่างหลักสูตรสาขาวิชา ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ระบบสิ่งแวดล้อม วิศวกรรมสิ่งแวดล้อมและมนุษยศาสตร์ สมุทรศาสตร์และสิ่งแวดล้อม สังคมวัฒนธรรมศึกษาด้านสิ่งแวดล้อม และรัฐศาสตร์ระหว่างประเทศ ทั้งนี้กลุ่มนักศึกษามีโอกาสท� ำวิจัยในพื้นที่จริงเพื่อสืบค้นปัญหาและแนวทางการแก้ไขร่วมกัน ผ่านกระบวนทัศน์การวิจัยอย่างเป็นองค์รวม รวมทั้งมีโครงการแลกเปลี่ยนความรู้ เจตคติ และ ประสบการณ์ระหว่างประเทศกับมหาวิทยาลัยชั้นน� ำทั้งในภูมิภาคและทั่วโลก โดยมีความคาดหวังว่า โครงการนี้จะผลิตบัณฑิตที่มีความรู้ ความสามารถ มีวิสัยทัศน์และความเป็นผู้น� ำในการแก้ไขปัญหา อย่างเป็นระบบและส่งเสริมการพัฒนาที่ยั่งยืนของมวลมนุษยชาติ ค� ำส� ำคัญ : การข้ามผ่านสาขาวิชาการ, ความยั่งยืน, สิ่งแวดล้อม, สหสาขาวิชาการ, การคิดอย่าง องค์รวม