สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

ส้วมยุคใหม่และประเด็ นด้านเทคโนโลยี สุขภาพ และสิ่ งแวดล้อม 88 The Journal of the Royal Institute of Thailand Vol. 39 No. 2 April-June 2014 ขณะที่ภาคอุตสาหกรรมและการบริการในด้านโครงสร้างทางเศรษฐกิจมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น ซึ่งส่งผล กระทบต่อคุณภาพน�้ ำ เห็นได้จากความเป็นมลพิษในแม่น�้ ำล� ำคลอง ผลจากสถานี ๑,๗๖๔ แห่งซึ่งตรวจ สอบคุณภาพน�้ ำทั่วทั้งภูมิภาคอาเซียน พบว่า แม่น�้ ำส่วนใหญ่มีคุณภาพน�้ ำลดลง เนื่องจากการขยายตัว ของเมืองและอุตสาหกรรม ดังแสดงในตารางที่ ๑ นอกจากนี้มลพิษของแม่น�้ ำส่วนใหญ่พบอยู่ในเขตท่าเรือ และนิคมอุตสาหกรรม ตารางที่ ๑ สถานการณ์คุณภาพน�้ ำในประเทศอาเซียน ที่มา : ADB (๒๕๕๐) WHO (๒๕๕๓) และ Fourth ASEAN State of the Environment Report (๒๕๕๒) ประเทศสมาชิกอาเซียน สถานการณ์คุณภาพน�้ ำ ประเทศอินโดนีเซีย (พ.ศ. ๒๕๕๑) แม่น�้ ำ ๓๓ สายเกิดปัญหามลพิษอย่างรุนแรงคิดเป็นร้อยละ ๔๘ ประเทศฟิลิปปินส์ (พ.ศ. ๒๕๕๑) แม่น�้ ำที่มีค่าบีโอดี เกินค่าที่ก� ำหนดไว้คิดเป็นร้อยละ ๑๔-๒๘ ประเทศไทย (พ.ศ. ๒๕๕๑) แม่น�้ ำที่มีคุณภาพต�่ ำใน พ.ศ. ๒๕๕๐ คิดเป็นร้อยละ ๔๘ เพิ่มขึ้นจาก พ.ศ. ๒๕๔๘ มีร้อยละ ๒๙ ประเทศเวียดนาม (พ.ศ. ๒๕๓๙-พ.ศ. ๒๕๔๔) แม่น�้ ำที่มีค่าบีโอดี เกินค่ามาตรฐาน ๒-๓.๘ เท่า ๑.๑ สุขภาพและการสุขาภิบาล นอกจากภาวะความกดดันที่เพิ่มขึ้นเนื่องจากการเติบโตอย่างรวดเร็วของประชากร ใน ปัจจุบันประชากรในชนบทและเมืองของกลุ่มประเทศอาเซียนยังไม่สมดุล โดยมีแนวโน้มการขยายตัวของ เมือง ประเทศบรูไนและสิงคโปร์เป็น ๒ ประเทศที่มีที่ดินจ� ำกัด ท� ำให้ทั้งประเทศเกิดเป็นชุมชนเมือง โดยที่ ประชากรทั้งหมดได้รับการสุขาภิบาลและแหล่งน�้ ำที่ดี ซึ่งตรงกันข้ามกับประเทศอื่น ๆ ในอาเซียน ที่มีอัตรา การขยายตัวของเมืองสูง ไม่เพียงพอที่จะได้รับการปรับปรุงด้านสุขาภิบาลและแหล่งน�้ ำ รูปที่ ๒ แสดงให้ เห็นถึงความไม่เพียงพอของการได้รับการสุขาภิบาลที่ดีของประชากรในชนบทและเมืองของแต่ละประเทศ พบว่าข้อปฏิบัติสุขอนามัยขั้นพื้นฐานส่วนบุคคล เช่น การล้างมือ ยังด้อยอยู่ในประเทศที่ด้อยพัฒนาของ ภูมิภาคอาเซียน ความแตกต่างระหว่างพื้นที่ชนบทกับเมืองในด้านการสุขาภิบาลและแหล่งน�้ ำ ส่งผลให้พื้นที่ ชนบทยังคงมีสัดส่วนของประชากรที่ยังไม่ได้รับการสุขาภิบาลและแหล่งน�้ ำที่ดีพอ ถึงแม้ว่าพื้นที่เขตเมือง จะได้รับการบริการที่ดีกว่าพื้นที่ชนบท แต่ก็ยังต้องพัฒนาเพื่อให้ทันกับการเจริญเติบโตของประชากรที่เพิ่ม