สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

5 อรุณ ชั ยเสรี วารสารราชบัณฑิตยสถาน ปีที่ ๓๙ ฉบับที่ ๒ เม.ย.-มิ.ย. ๒๕๕๗ ตรงรอยต่อระหว่างผนังกระจกกับหลังคามีช่อง ระบายอากาศเปิดไว้เล็กน้อย โดยมีชิ้นกระจกยาวตลอด ติดตั้งไว้ส� ำหรับกันฝนสาดและน�้ ำฝนไหลเข้าตัวอาคาร ด้วยวิธีนี้อากาศร้อนภายในสามารถไหลออก และอากาศ เย็นไหลเข้าจากด้านล่าง หมุนเวียนตามธรรมชาติตลอด เวลา ภายในห้องจึงไม่ร้อนอบอ้าว ตรงกลางเสาฝังท่อ เหล็กส� ำหรับระบายน�้ ำฝน ตรงปากท่อมีตะกร้อส� ำหรับ ป้องกันใบไม้ปลิวมาปิดท่อ อย่างไรก็ดี ได้จัดให้มีลิ้นนิรภัย ( safety valve ) ไว้ เพื่อป้องกันไม่ให้น�้ ำขังสูงเกินไป ใน กรณีที่ลืมขจัดใบไม้ก่อนฝนตก ส� ำหรับหลังคารูปร่มขนาดใหญ่ ผลกระทบ เกี่ยวกับความแตกต่างของอุณหภูมิที่ผิวนอกของคอนกรีต กับอุณหภูมิภายในค่อนข้างมาก โดยเฉพาะถ้าใช้เครื่อง ท� ำความเย็นภายในห้อง ผลกระทบจะรุนแรงขึ้นจนหลังคา แตกร้าวได้ จึงควรเสริมเหล็ก ๒ ชั้น ตัวอย่างในรูปที่ ๖ และ ๗ เป็นหลังคารูปร่มขนาด ๑๖ x ๑๖ เมตร นับว่า ค่อนข้างใหญ่ส� ำหรับหลังคาที่มีเสาเพียงต้นเดียวตรงกลาง สิ่งที่ส� ำคัญมากคือความสมดุลต้องพยายามรักษาให้ เซ็นทรอยด์ของโครงสร้างอยู่ตรงกึ่งกลางเสา ฉะนั้นความ หนาของคอนกรีตต้องได้สมมาตร ข้อยุ่งยากคือความ หนาของหลังคาทั้งหมดไม่เท่ากัน ส่วนที่บางที่สุดคือ ขอบหลังคาโดยรอบซึ่งมีความหนาเพียง ๑๐ มิลลิเมตร นอกจากนี้ความไม่สมมาตรของแรงที่กระท� ำแก่โครงสร้าง เช่น ลมพัดข้างเดียว อุณหภูมิของผิวคอนกรีตไม่เท่า กัน อันเนื่องมาจากความร้อนจากแสงอาทิตย์ นับแต่ พระอาทิตย์เคลื่อนตัวจากทิศตะวันออกไปทิศตะวันตก ฉะนั้นจึงได้เสริมเหล็ก ๙ มิลลิเมตร ตะแกรง ๒ ชั้น เพื่อ ป้องกันการยืดหดตัวของหลังคาที่ไม่เท่ากัน ดังได้กล่าวแล้วว่า หลังคาเปลือกบางชนิดไฮเพอร์ โบลิกพาราโบลอยด์สามารถพัฒนารูปร่างได้หลายแบบ รูปที่ ๕ ด้านในของอาคารสโมสร รูปที่ ๖ อาคารที่ท� ำการของหอพัก มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ รูปที่ ๗ แสดงการเสริมเหล็กของหลังคา ในรูปที่ ๖