สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

มารดาของสุนทรภู่ชื่อบัว 184 The Journal of the Royal Society of Thailand Volume 40 Number 1 January-March 2015 ที่น่าสนใจ และผู้เขียนใคร่จะกล่าวถึงไว้ในที่นี้อีกคือ เขา “สิงคุตร์” น่าจะมีความหมายไม่น้อย ถึงสถานที่ที่มีสิ่งปักใจของสุนทรภู่ และเป็นไปได้มากว่า คือบริเวณวัดเขาบันไดอิฐที่เพชรบุรี กล่าวคือ นอกจากในท้ายนิทานที่มีการกล่าวถึงเป็นนัยของการจะไปอยู่ถือศีลหลังบวชแล้ว สุนทรภู่ยังได้ไปกล่าว เป็นลายแทงว่า เป็นเรื่องเกี่ยวกับเมือง “สิงหล” คือลังกา ซึ่งก็คือเพชรบุรี โดยใน “ร� ำพันพิลาป” ก็ยัง กล่าวถึงอีก ท� ำนองเป็นวัดเวฬุวัน หรือป่าไผ่ ด้วยค� ำกลอนตอนใกล้จบ โดยได้แสดงความเกี่ยวข้องกันดัง กล่าวไว้อย่างชัดเจน ว่า “จะพาไปให้สร้างทางกุศล ขึ้นสิงหลเห็นจะได้ไปสวรรค์ ไหว้เจดีย์ที่ท� ำเลเวฬุวัน พารากขวัญอันเป็นยิ่งเขาสิงคุตร์ฯ” ค� ำกล่าวของสุนทรภู่ ในมิติของการบวชเช่นนี้ แม้ในท้ายชีวิตสุนทรภู่จะได้สึกออกมาเป็น ฆราวาส แต่ก็ท� ำให้ผู้เขียนอยากจะปักใจว่า หลังการเปลี่ยนแผ่นดิน สุนทรภู่มิได้มีราชภัยจนต้องบวชหนี หรือหนีด้วยการบวชด้วยหวังเอาผ้าเหลืองเป็นที่หลบภัยซึ่งไม่มี แต่เป็นการบวชด้วยใจสมัคร และใช้โอกาส ของการพ้นจากภัยที่เป็นภาระผูกพันกับเจ้านาย เพื่อความเป็นอิสระในการเดินทางหาฉากสร้างผลงาน เป็นค� ำกลอนโอดครวญร�่ ำไรที่ถนัด และเป็นการอวดชาวโลก หรือหวังให้เป็นกุศลแก่ผู้มีพระคุณ และอื่น ๆ จึงขอกล่าวย�้ ำอีกครั้งว่า ระหว่างพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวกับสุนทรภู่ไม่มีข้อบาดหมางกันแต่ อย่างใด หรืออย่างน้อยสุนทรภู่ไม่เคยกล่าวไว้ในที่ใด เพราะถ้าเป็นเรื่องจริง สุนทรภู่จะต้องเอามากล่าวไว้ หลายที่ หลายทางอย่างแน่นอน เพราะเป็นวิสัยที่ขาดไม่ได้ เอกสารประกอบการเรียบเรียง คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. ประวัติสุนทรภู่ฉบับพระยาปริยัติธรรมธาดา (แพ ตาละลักษมณ์). กรุงเทพฯ : คณะ กรรมการอ� ำนวยการโครงการฉลอง ๑๐๐ ปี กวีเอกสุนทรภู่; ๒๕๕๑. หน้า ๑-๒๐๖. ด� ำรงราชานุภาพ, สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา. ประวัติสุนทรภู่, ใน หนังสือ ชีวิตและงานของสุนทรภู่ ๒๔๘๕. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว; ๒๕๓๐. หน้า ๑-๕๗. เดชาดิศร, สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา. โคลงโลกนิติ. ครั้ง ร. ๓. ทศพร วงศ์รัตน์. สุนทรภู่กับการไปเมืองแกลง. วารสารราชบัณฑิตยสถาน ๒๕๕๐; ๓๒ (๔) : ๙๒๘-๙๓๗. ทศพร วงศ์รัตน์. วันเดือนปีที่สุนทรภู่แต่งงานค� ำกลอนห้าเรื่อง ระหว่าง พ.ศ. ๒๓๘๔-๒๓๘๕. วารสารราชบัณฑิตยสถาน ๒๕๕๗, ๓๙ (๒) : ๙๗-๑๒๒. ทศพร วงศ์รัตน์. ผลงานที่เกี่ยวกับสุนทรภู่รอการตีพิมพ์หลายเรื่อง. เปลื้อง ณ นคร. ประวัติวรรณคดีไทย. กรุงเทพฯ : ไทยวัฒนาพาณิชย์ จ� ำกัด; ๒๕๕๔. หน้า ๑-๕๔๙.