สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

กวางในนาฏกรรมไทย 76 The Journal of the Royal Society of Thailand Vol. 40 No. 2 Apr-June 2015 พระลักษมณ์ - ข้าแต่พระเจ้าพี่ ขอจงโปรดทรงพระกรุณายับยั้งก่อน อันกวางป่าในพนาดร ตามธรรมดาจะผุดผ่องดั่งทองทาน่าจะสงสัย แล้วไฉนจึงจ� ำเพาะมาเลาะลัด ดูผิดอย่างปวงสรรพสัตว์ในพงพี น่าจะเป็นเล่ห์กลอสุรีท� ำอุบาย โดยมุ่งจิต จะคิดร้ายต่อใต้เบื้องพระบาทา ขอทรงโปรดพินิจพิจารณาให้จงดี สีดา - อนิจจาพระปิ่นเกศีของสีดา แต่เพียงสุวรรณมฤคาในไพรพง ช่างกระไรหนอ พระองค์มาสงสัย เหมือนไม่ปรานีที่จะให้สีดาสุข นับแต่นี้สีดาก็จะทุกข์ทับหฤทัย แม้นมิได้กวางทองผ่องอ� ำไพสมใจจินต์ สีดานี้จะทูลลาพระภูบดินทร์สิ้นชีวี - ปี่พาทย์ท� ำเพลงโอด - (สีดาร้องไห้พระรามปลอบ) - เจรจา - พระราม - อย่าก� ำสรดโศกีเลยสีดา พี่จะไปตามจับสุวรรณมฤคามาให้เจ้า เจ้าลักษมณ์น้อง จงอยู่กับนางเยาว์ที่ศาลา พี่จะไปตามจับสุวรรณมฤคามาให้นวลละออง - ปี่พาทย์ท� ำเพลงเชิด - (พระราม แยกกันเข้ากับนางสีดาและพระลักษมณ์) (กวางออก พระรามตาม) - ปี่พาทย์ท� ำเพลงเชิดฉาน - - ร้องเพลงทะเลบ้า - ราเมศร์ตามติดชิดกระชั้น กวางผันล่อเล่นเผ่นผยอง ธ ยั้งกวางเยื้องช� ำเลืองมอง โลดล� ำพองเหยาะย่อล่อรามินทร์ พระแลเล่งเพ่งพิศผิดสังเกตุ ทรงเดชจับศรศาสตร์พาดคันศิลป์ น้าวเหนี่ยวด้วยพลังทั้งกายิน ถูกกวางดิ้นวางวายกลายเป็นมาร - ปี่พาทย์ท� ำเพลงรัว, โอด - (พระรามแผลงศรถูกกวาง) (กวางเข้ามารีศถูกศรปักอกออกส่งเสียงร้องว่า“เจ้าลักษมณ์ช่วยพี่ด้วย”) (มารีศเซเข้า พระรามตามเข้า)