สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

37 มาลิ ทั ต พรหมทั ตตเวที วารสารราชบัณฑิตยสภา ปีที่ ๔๐ ฉบับที่ ๒ เม.ย.-มิ.ย. ๒๕๕๘ คราวนี้โฮจ้าเลยให้ลูกชายขึ้นมาขี่ลาด้วยกัน เมื่อลาเดินอย่างกะปลกกะเปลี้ยต่อไป ชาวบ้านก็เริ่ม ซุบซิบกันว่า “พระเจ้าช่วย! ผู้ชายตัวโต ๆ สองคนขี่ลาที่น่าสงสาร ใจร้ายจัง ลานี่ก็ผอมเหลือแต่กระดูก เดี๋ยวคงได้หลังหักหรอก” โฮจ้าได้ยินดังนั้นก็ลงจากลาพร้อมกับลูกชายแล้วเดินตามหลังลาไปทั้งสองคน เมื่อใกล้จะถึงหมู่บ้าน ชาวบ้านตามถนนก็หัวเราะเยาะ “ดูไอ้โง่คู่นี้ซี ให้ลาเดินหน้าแล้วตัวเองเดินตาม ช่างไม่มีสมองเอาเสียเลย” เมื่อโฮจ้าได้ยินค� ำวิจารณ์ล่าสุดจึงพูดกับลูกชายว่า “ได้ยินที่พวกมันพูดกันไหม? ทางที่ดีที่สุดคือท� ำตามวิธีการของเรา ไม่ว่าเราจะท� ำแบบไหน ก็ไม่ท� ำให้ทุกคนพอใจได้ เราไม่สามารถปิดปากคนได้สนิทเหมือนปิดถุงย่ามหรอก” ...เรื่องนี้ผู้ที่เคยอ่านนิทานอิสปคงคุ้นเคยดี ส่วนใหญ่นิทานอิสปจะมีตัวละครเป็นสัตว์และ มีการสอนศีลธรรมตอนท้ายเรื่องอย่างชัดเจนด้วยค� ำพูดว่า “นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า...” ซึ่งธรรมดาแล้ว ในเรื่องของโฮจ้าจะไม่ค่อยมีการสั่งสอนตรง  ๆ ถ้านิทานอิสปมีมาตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ ๗ ก็เป็นไปได้ ที่จะแพร่หลายเข้ามาในตุรกีผ่านการเดินทางติดต่อค้าขายและโฮจ้าน� ำมาดัดแปลง ๗. ขโมยไม่ได้ท� ำผิดเลยใช่ไหม? ลาของโฮจ้าถูกขโมยไป เพื่อนบ้านจึงเข้ามาถามไถ่ คนหนึ่งถามว่า “โฮจ้า ท� ำไมแกไม่หาประตู ใหม่ที่แข็งแรงมาเปลี่ยนประตูผุ ๆ นี่เสียก่อนเล่า” อีกคนตั้งข้อสังเกตว่า “ดูนี่ซี แกลืมลั่นดานประตูน่ะ” อีกคนต� ำหนิว่า “ผู้ร้ายมันเข้าไปในโรงนาเอาลาออกไปแล้วแกก็ยังนอนหลับอยู่ได้นะนี่ โฮจ้า ท� ำไมแกถึงหลับเป็นตายไม่ตื่นขึ้นมาเลยเชียวรึ?” สรุปแล้ว ทุกคนรุมต่อว่าโฮจ้าจนเขาเหลืออด “ฟังนี่นะพวกแก ยุติธรรมหน่อยได้ไหม? จะให้ข้าเป็นคนผิดคนเดียวหรือ? แล้วไอ้หัวขโมย นั่นล่ะ มันไม่ได้ท� ำผิดเลยใช่ไหม? ...คนเรามักชอบยุ่งเรื่องของคนอื่นและต� ำหนิติเตียนเขาโดยยังไม่ทันรู้ข้อเท็จจริง ๘. ใครก็ตามที่มีลูกปัดสีฟ้า โฮจ้ามีภรรยา ๒ คน ทั้งสองมักถามเขาบ่อย ๆ ว่า “แกรักเมียคนไหนมากกว่ากัน?” เมื่อโฮจ้า อยู่ตามล� ำพังกับภรรยาคนใดคนหนึ่งเขาให้ลูกปัดสีฟ้ากับนาง และสั่งว่าห้ามอวดหรือพูดถึงลูกปัดกับ ภรรยาอีกคนหรือใครก็ตาม อยู่มาวันหนึ่งภรรยาทั้งสองถามเรื่องเดิมอีก “แกรักเมียคนไหนมากกว่ากัน?” โฮจ้าตอบว่า “คนที่มีลูกปัดสีฟ้าคือคนที่ได้หัวใจของข้าไป” ...เป็นค� ำตอบที่ชาญฉลาดแสดงให้เห็นไหวพริบของโฮจ้าว่าสามารถจัดการชีวิตครอบครัวได้อย่างดี ท� ำให้ภรรยาทั้งสองไม่อิจฉาริษยาหรือทะเลาะกัน