สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

27 นววรรณ พั นธุเมธา วารสารราชบัณฑิตยสภา ปีที่ ๔๐ ฉบับที่ ๒ เม.ย.-มิ.ย. ๒๕๕๘ ต่อมา เรื่องจดหมายการพระศพสมเด็จพระรูป วัดพุทไธสวรรค์ กรุงเก่า (สมเด็จพระรูปคือ สมเด็จเจ้าฟ้าสุดาวดี กรมหลวงโยธาเทพ พระราชธิดาในสมเด็จพระนารายณ์มหาราช) ใน ประชุม จดหมายเหตุสมัยอยุธยา ภาค ๑ หน้า ๑๐๗-๑๑๗ ก็มีการใช้ทัณฑฆาตฆ่าพยัญชนะท้ายซึ่งเป็นตัวสะกด เช่น รับเสดจ์ สมเดจ์พระบรมโกฏ เสรจ์แล้ว ส� ำมเรจ์ ตีสิบเอจ์ทุม ๔ ต� ำมรวจ์ ในสมัยต้นรัตนโกสินทร์ จินดามณี ฉบับกรมหลวงวงศาธิราชสนิท ก็ยังคงอธิบายว่า ทัณฑฆาตใช้ ฆ่าอักษรตัวท้ายเช่นเดียวกับ จินดามณี ฉบับอื่น ดังกาพย์ฉบังในหนังสือ จินดามณี เล่ม ๑-๒ หน้า ๑๐๒ มีว่า  หนึ่งทัณฑฆาฏผู้เผด็จสะแดง ฆ่าอักษรแฝง ซึ่งสืบสกดหนหลงง  ห้ามห่อนให้อ่านบอกบงง คับไว้พึงฟัง อย่าอ้างอย่าออกวาที หนังสือ ประถม ก ข ก กา หน้า ๕๙ และ จินดามณี ฉบับหมอบรัดเล หน้า ๔๒ กล่าวถึงทัณฑฆาต ไว้เหมือนกัน หนังสือทั้ง ๒ เล่ม มิได้บอกว่าทัณฑฆาตใช้ฆ่าอักษรตัวท้าย แต่ค� ำที่เป็นตัวอย่างล้วนมี ทัณฑฆาตเหนืออักษรตัวท้าย ดังนี้ ไม้ทัณฑฆาฏ  นี้บังคับอักษรที่อยู่เบื้องบนเปนส� ำคัญนั้น ไม่ให้อ่านอย่างนี้ องค องค์ สวรรค สวรรค์ สงฆ สงฆ์ อาจาริย อาจาริย์ เสรจ เสรจ์ ส� ำเรทธิ ส� ำเรทธิ์ เหตุ เหตุ์ ฤทธิ ฤทธิ์ โลกย โลกย์ เปนต้น ต่อมา อักษรนิติ หน้า ๑๕๐ กล่าวถึงทัณฑฆาตแต่เพียงว่า “สัณฐานเหมือนหางรอก  ชื่อ ทัณฑฆาฏ” อักขราภิธานศรับท์ ให้ค� ำอธิบายทัณฑฆาฏ ในหน้า ๓๐๒ ว่า “ทัณฑฆาฏ คือ เขียนเปนส� ำคัญ เช่นนี้,  ว่าเปนไม้ฆ่าอักษรเสียไม่ให้อ่านนั้น” และในแบบเรียน มูลบทบรรพกิจ หน้า ๕ ก็มีข้อความกล่าว ถึงทัณฑฆาฏว่า “ทัณฑฆาฎ  ส� ำหรับฆ่าอักษรไม่อ่าน หางกระแตก็เรียก” อย่างไรก็ดี แม้แบบเรียนภาษาไทยและพจนานุกรมสมัยต้นรัตนโกสินทร์มิได้ระบุว่า ทัณฑฆาตฆ่า อักษรท้ายพยางค์ ตัวอย่างค� ำที่พบในเอกสารสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นก็ล้วนมีทัณฑฆาตเหนืออักษรตัวท้าย อาจเป็นตัวสะกดหรือมิใช่ตัวสะกด เช่น จดหมายเหตุรัชกาลที่ ๓ มีค� ำว่า สุเมรุ์ บาตร์ นิจ์ สมรรค์พรรคพวก เสดจ์ หนองเปจ์น�้ ำ บ้านค� ำเมจ์ นายทองเดจ์ พระศรีวิสุทธิวงษ์ พระยาสังข์ เมืองสุรินทร์