สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

17 มาลิ ทั ต พรหมทั ตตเวที วารสารราชบัณฑิตยสภา ปีที่ ๔๐ ฉบับที่ ๒ เม.ย.-มิ.ย. ๒๕๕๘ จึงถือเป็นนกมงคล ถ้านกแสกมาท� ำรังในบ้านใครบ้านนั้นจะโชคดีได้ทรัพย์สินเงินทอง เสียงนกถึดทือ  ก็ฟังเหมือนเสียงร้องไห้ครวญคราง ไม่เป็นมงคล นอกจากนกแล้ว สัตว์อื่น ๆ ทั้งที่มีตัวตนจริง ๆ หรือเป็นสัตว์สมมุติก็มีบทบาทในเรื่องความเชื่อ เหนือธรรมชาติเช่นกัน กระต่าย สัตว์ที่แพร่พันธุ์ได้รวดเร็วและมากมายนี้ถูกน� ำไปเชื่อมโยงกับความเชื่อที่ลึกลับเหนือ ธรรมชาติและเรื่องของเวทมนตร์คาถามาช้านาน เท้ากระต่ายน่าจะเป็นเครื่องรางที่เป็นที่นิยมมากที่สุด อย่างหนึ่ง เชื่อกันว่าผู้ที่เอ่ยค� ำว่า “กระต่าย” ก่อนค� ำอื่นใดในวันแรกของข้างขึ้นหรือเดือนใหม่จะมีโชคดี  เช่นเดียวกับการที่กระต่ายวิ่งตัดหน้า และเป็นความเชื่อสากลว่าการฝันถึงกระต่ายท� ำให้โชคไม่ดี  เด็กที่ปากแหว่งเกิดจากการที่มารดาถูกกระต่ายท� ำให้ตกใจขณะก� ำลังตั้งครรภ์ พ่อมดบางคนใช้ชิ้นส่วน ของกระต่ายในการท� ำพิธี โดยเฉพาะหูซึ่งเป็นตัวแทนของการได้ยินที่ไวเกือบเหนือธรรมชาติ และไตกับ  อวัยวะเพศซึ่งเป็นตัวแทนสมรรถภาพทางเพศของมัน กระต่ายเป็นสัตว์คู่กายของแม่มดและแม่มดอาจ เปลี่ยนรูปเป็นกระต่ายหรือกระต่ายป่าได้ มีเรื่องเล่าว่ามีผู้พบกระต่ายที่ได้รับบาดเจ็บและวันต่อมา  ก็พบว่าแม่มดชื่อดังมีบาดแผลที่เดียวกับกระต่ายตัวนั้น ม้า ภาพเขียนด้วยชอล์คบนผนังถ�้ ำสมัยก่อนประวัติศาสตร์เป็นรูปม้าแสดงว่ามนุษย์คุ้นเคยกับม้า  มานานแล้ว มีการสร้างรูป Epona หรือม้าศักดิ์สิทธิ์ซึ่งชาวเคลท์นับถือในฐานะเทพีในรูปของหินและโลหะ และเชื่อว่ามีอ� ำนาจทางจิตวิญญาณ ซึ่งมีการบูชาและสังเวยด้วยเหตุผลที่ต่างกันไปตลอดเวลาที่ผ่านมา  แม้กระทั่งทุกวันนี้เกือกม้าก็ยังเป็นเครื่องรางที่เป็นที่นิยมมากที่สุดอย่างหนึ่งในฐานะสัญลักษณ์ของโชคดี  และเครื่องป้องกันจาก evil eye หรือความเชื่อที่ว่าคนบางคนโดยเฉพาะผู้ที่มีตาสีฟ้าหรือสีเขียว หรือ ตาเหล่มีอ� ำนาจที่จะสาปแช่งหรือฆ่าได้โดยเพียงแต่จ้องมองเท่านั้น การแขวนเกือกม้าต้องให้ปลายเปิด  อยู่ด้านบนเพื่อเก็บกักโชคดีไว้ ลัทธินิยมเกือกม้านี้เลยเถิดไปถึงความเชื่อว่าน�้ ำที่ใช้ต้มเกือกม้าสามารถรักษา  ภาวะกามตายด้านได้ Admiral Lord Nelson ๓ เป็นผู้หนึ่งที่เชื่อในอ� ำนาจการคุ้มครองของเกือกม้า  อย่างมาก โดยท่านให้ติดเกือกม้าไว้ที่เสากระโดงเรือรบหลวง Victory ในการรบที่ Trafalgar ในสเปน  การท� ำเช่นนี้เป็นธรรมเนียมปฏิบัติของราชนาวีอังกฤษในยุคของท่านเช่นกัน แมงมุม ในต� ำนานกรีก แมงมุมถือก� ำเนิดมาจากการที่ Arachne หญิงสาวผู้มีฝีมือในการทอผ้า ไปท้าแข่งทอผ้ากับเทพีอธีนา อธีนาฉีกผ้าของอรัคนีขาดโทษฐานลบหลู่ดูหมิ่นเทพเจ้า ท� ำให้เธอเสียใจ  จนผูกคอตาย จากนั้นก็ถูกเปลี่ยนรูปให้เป็นแมงมุมซึ่งต้องชักใยไปตลอดกาล หลายชาติมีเรื่องของแมงมุม ๓ Vice Admiral Horatio Lord Nelson: แม่ทัพเรืออังกฤษผู้มีชัยชนะเหนือกองทัพเรือผสมฝรั่งเศส-สเปนที่แหลม Trafalgar ในสเปน  เมื่อ ค.ศ. ๑๘๐๕