สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

วารสารราชบัณฑิตยสภา ปีที่ ๔๐ ฉบับที่ ๒ เม.ย.-มิ.ย. ๒๕๕๘ ประวัติศาสตร์ศิลปะ - สถาปัตยกรรม จิตรกรรม ประติมากรรมไทยโบราณ : อุโบสถ วัดใหญ่อินทาราม ชลบุรี* สันติ เล็กสุขุม ภาคีสมาชิก ส� ำนักศิลปกรรม ราชบัณฑิตยสภา * บรรยายในการประชุมส� ำนักศิลปกรรม เมื่อวันที่ ๓ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๕๗ ๑ วิชาประวัติศาสตร์ศิลปะคือบูรณาการศาสตร์ เป็นส่วนผสมของศิลปะและวิทยาศาสตร์ เริ่มมีการก� ำหนดเป็นกฎเกณฑ์ในยุโรปสมัย เรอเนอซอง (ตรงกับสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนต้น-สันติ) ต่อมาในราวคริสต์ศตวรรษที่ ๒๐ มีนิยามก� ำหนดศิลปกรรมไว้ ๙ สาขาหลัก คือสถาปัตยกรรม นาฏกรรม ประติมากรรม ดนตรี จิตรกรรม กวีนิพนธ์-วรรณกรรม ภาพถ่าย และงานภาพพิมพ์ แม้ศาสตร์ ด้านแฟชั่น ศาสตร์ด้านการท� ำอาหาร ก็รวมอยู่ด้วย ปัจจุบันศิลปะรวมถึง งานวิดีโอ คอมพิวเตอร์ อาร์ต โทรทัศน์ วิดีโอเกม ด้วย เป็นต้น (ข้อมูลจาก http://en Wikipedia.org เข้าถึงเมื่อ ๗ ธันวาคม ๒๕๕๗) เรื่องราวของศิลปกรรมในสาขาเหล่านี้ จึงอยู่ในประเด็น ทางประวัติศาสตร์ศิลปะด้วย ๒ ปัจจุบันหนังสือส� ำคัญเล่มนี้ ศิลปะในประเทศไทย ผ่านการพิมพ์ซ�้ ำมากว่าสิบครั้ง ข้อมูลที่น� ำมาอ้างในที่นี้จาก ศิลปะในประเทศไทย. พิมพ์ครั้งที่ ๘, (กรุงเทพฯ : อมรินทร์การพิมพ์, ๒๕๒๘). สาขาวิชาประวัติศาสตร์ศิลปะ อาศัยข้อมูลหลัก คือศิลปะ เพื่อวิเคราะห์ วิจัย วิจารณ์หรือสร้าง ศิลปะ หรือสร้างทฤษฎีศิลปะ ประวัติศาสตร์ศิลปะมิได้หมายถึงเพียงงานศึกษาศิลปกรรมที่สร้างขึ้น ในสมัยประวัติศาสตร์ หากแต่ครอบคลุมไปถึงศิลปกรรมทั้งหลายของสมัยก่อนประวัติศาสตร์ และรวมถึง ศิลปกรรมที่สร้างร่วมสมัยปัจจุบันด้วย ๑ ใน พ.ศ. ๒๕๐๖ ศาสตราจารย์หม่อมเจ้าสุภัทรดิศ ดิศกุล ทรงนิพนธ์ประวัติของสถาปัตยกรรม จิตรกรรม และประติมากรรม เป็นหนังสือ ชื่อว่า ศิลปะในประเทศไทย ตอนหนึ่งของค� ำน� ำ ทรงระบุถึง งานนิพนธ์เล่มนี้ ในชื่อวิชาโบราณคดี และวิชาประวัติศาสตร์ศิลปะ ๒ บทคัดย่อ ประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรม จิตรกรรม และประติมากรรมไทยโบราณ มีหน้าที่ มีความหมาย และสัมพันธ์กัน อยู่ในฐานะข้อมูลหลักในสาขาวิชาประวัติศาสตร์ศิลปะ ค� ำส� ำคัญ   : สถาปัตยกรรม จิตรกรรม ประติมากรรมไทยโบราณ อุโบสถวัดใหญ่อินทาราม ชลบุรี