สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

วิ ธี ดี ดพิ ณกู่เจิ งแบบไทย 70 The Journal of the Royal Society of Thailand Vol. 41 No. 1 January-March 2016 เสียงการกรีดสายพิณเป็นเสน่ห์ส� ำคัญของการดีดพิณกู่เจิง ๔) ธาตุไม้ (การดีดสายพิณเป็นท� ำนองสั้น ๆ ต่อเนื่องกัน) คือ การบรรเลงท� ำนองสั้น ๆ ต่อเนื่องกันเป็นประโยคเพลง เรียกกันว่า “ท� ำนองเก็บ” ท่วงท� ำนองเพลงมีความเคลื่อนไหวไปมาคล้ายกับสิ่งมีชีวิตเช่นคนและสัตว์ก� ำลังเคลื่อนที่ ดังนั้น จึงก� ำหนด ให้เป็น “ธาตุไม้” ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของสิ่งมีชีวิตทั้งปวง ท� ำนองดีดเก็บของพิณกู่เจิงนั้นใช้ทั้งปลายนิ้วมือ หรือกระดีดก็ได้ แต่ถ้าใช้นิ้วมือแบ่งออกเป็น ๔ แบบ คือ กรีดสายพิณเข้ามาแบบเกลียวน�้ ำวน กรีดสายพิณออกไปแบบเกลียวน�้ ำวน กรีดสายพิณเข้ามาแบบดอกฝนโปรย กรีดสายพิณออกไปแบบดอกฝนโปรย ๑. ดีดสลับนิ้ว ใช้ปลายนิ้วชี้หรือนิ้วกลางดีดสลับ กับนิ้วหัวแม่มือ ๒. ดีดไต่นิ้ว ใช้ปลายนิ้วชี้กับนิ้วกลางดีดสลับกัน ๓. ดีดด้วยข้อนิ้ว ใช้ปลายนิ้วหัวแม่มือเขี่ยสายพิณ ไปมา (กรณีนี้ผู้บรรเลงต้องไว้เล็บ) ๔. ดีดด้วยกระดีด ใช้แผ่นวัสดุแข็งที่เรียกว่า กระดีดเขี่ยปัดสายพิณ