สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

เปรี ยบเที ยบเนื้ อหาและตั วละครในบทละครเรื่ องรามเกี ยรติ์ พระราชนิ พนธ์ของรั ชกาลที่ ๑ กั บมหากาพย์รามายณะของวาลมี กิ ฉบั บภาษาไทย 48 The Journal of the Royal Society of Thailand Vol. 41 No. 1 January-March 2016 พระองค์กระท� ำสิ่งไม่บังควรที่ล่วงเกินนางสีดาผู้เป็นที่ยกย่อง ผู้เลิศล�้ ำกว่านางอรุณธตีหรือแม้แต่ นางโรหิณี นางสีดาไมถิลีมิได้เหนือกว่าข้าเลยไม่ว่าสกุล รูปลักษณ์หรือความสุภาพอ่อนน้อม แต่พระองค์ ก็ไม่รู้เพราะความลุ่มหลง” (ยุทธกัณฑ์ : ๗๓๔-๗๓๕) แสดงว่านางมนโททรีเห็นคุณค่าของตนว่าไม่ได้ ด้อยกว่านางสีดาเลย ๓. พระรามแคลงใจนางสีดาหลังสังหารทศกัณฐ์/ราวณะแล้ว ฉบับไทยพิเภกเชิญนางสีดา เข้าเฝ้าพระรามหลังเสร็จศึก เมื่อพระรามเห็นนางสีดา ในใจยินดีแต่เกรงถูกเยาะเย้ยว่าลุ่มหลงนาง จึงพูดเสียดสีว่านางมีหน้าผ่องใส ขณะที่พระองค์ทุกข์ยากล� ำบากนั้นนางกลับอยู่สบายในเมืองยักษ์ และถามว่านางได้สมบัติอะไรในเมืองยักษ์บ้างและขอชมสมบัตินั้น ท� ำให้นางสีดาอายและโกรธ จึงขอลุยไฟพิสูจน์ความบริสุทธิ์ หลังลุยไฟพระรามจึงสิ้นความแคลงใจ (เล่ม ๓ : ๔๑๗-๔๒๒) ส่วนใน รามายณะ พระรามให้วิภีษณะไปบอกนางสีดาให้เข้าเฝ้า เมื่อพระรามเห็นนางสีดาก็กริ้วในพระทัย ตัดพ้อและปฏิเสธที่จะรับนางคืนโดยกล่าวว่านางไร้ค่าแล้ว ที่ท� ำศึกกับราวณะไม่ใช่เพื่อนางแต่เพื่อรักษา ธรรมจรรยาและชื่อเสียงของวงศ์ตระกูล แล้วอนุญาตให้นางไปที่ใดก็ได้ตามใจ ท� ำให้นางสีดาครวญด้วย ความเสียใจ (ยุทธกัณฑ์ : ๗๓๙-๗๔๑) หลังจากนางสีดาลุยไฟพิสูจน์ความบริสุทธิ์ พระรามก็รับนางสีดาคืน (กัณฑ์เดิม : ๗๓๙-๗๔๓) แสดงว่าพระรามระแวง ไม่เชื่อว่านางสีดาซื่อสัตย์ต่อพระองค์ ทั้งยังพูดตัดรอน นางสีดาอย่างไร้เยื่อใย ตรงข้ามกับค� ำชมของพระนารทะตอนต้นเรื่องที่กล่าวชมพระรามว่า “รู้เจรจา” (พาลกัณฑ์ : ๒) สรุปความแตกต่างด้านเนื้อหา มีความแตกต่างทั้งในเนื้อหาส� ำคัญและเนื้อหาปลีกย่อย ดังนี้ เนื้อหาส� ำคัญ บทละครเรื่องรามเกียรติ์ รัชกาลที่ ๑ รามายณะ สาเหตุที่นางค่อม ต้องการให้ พระพรต/ภรตะ ครองอโยธยา นางแค้นพระรามที่ในสมัยเป็นเด็กเคยยิงหลัง ค่อมของนาง จึงแกล้งไม่ให้พระรามได้ครอง ราชสมบัติอโยธยาและเดินป่า ๑๔ ปี โดย ให้พระพรตได้ครองราชสมบัติแทน นางไม่มีความแค้นพระราม เพียงแต่ นางจงรักภักดีต่อนางไกเกยีและพระ ภรตะผู้เป็นโอรสของนางไกเกยี ท้าวทศรถถูกสาป ไม่มีเรื่องนี้ ก่อนมีมเหสี ท้าวทศรถเป็นนักแม่นธนู ได้ยิงธนูสังหารดาบสคนหนึ่งโดยไม่ตั้งใจ จึงถูกบิดามารดาชราของดาบสซึ่งตาบอด และขาดที่พึ่งเพราะมีลูกเพียงคนเดียว สาปให้ท้าวทศรถต้องตายเพราะความ โศกเศร้าที่สูญเสียบุตร