สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

เปรี ยบเที ยบเนื้ อหาและตั วละครในบทละครเรื่ องรามเกี ยรติ์ พระราชนิ พนธ์ของรั ชกาลที่ ๑ กั บมหากาพย์รามายณะของวาลมี กิ ฉบั บภาษาไทย 46 The Journal of the Royal Society of Thailand Vol. 41 No. 1 January-March 2016 สบตากันที่เมืองมิถิลาจึงเชื่อ ใน รามายณะ นางสีดากลัวราวณะจนตัวสั่นและร้องไห้อย่างหมดอาลัย เมื่อถูกเกลี้ยกล่อมให้รับรัก เมื่อเห็นว่าราวณะไม่ท� ำร้ายนางก็วางก� ำหญ้าไว้ระหว่างนางกับราวณะ แล้วพูดว่า นางจงรักภักดีต่อพระรามเท่านั้น หลังจากนั้นนางขู่ราวณะว่าจะพินาศเพราะฝีมือพระราม ราวณะจึงขู่ว่า จะกินนางหากนางไม่รับรัก (สุนทรกัณฑ์ : ๔๙๕-๔๙๙) อนึ่ง เมื่อแรกพบหนุมาน นางคิดว่าหนุมานอาจเป็น ราวณะแปลงร่างมาลวงนาง ต่อเมื่อหนุมานเล่าเรื่องต่าง ๆ ของพระรามและเห็นแหวนของพระรามที่ หนุมานน� ำมาถวายก็เชื่อทันทีว่าหนุมานเป็นทูตของพระรามและยกย่องหนุมานที่ข้ามมหาสมุทรมายัง เกาะลงกาได้ (กัณฑ์เดิม : ๕๑๑-๕๒๐) ๔. นิสัยของพระราม ฉบับไทยพระรามมีนิสัย มีความละเอียดอ่อน เมื่อทราบว่าหนุมาน เผาลงกาก็เกรงว่าทศกัณฐ์จะโกรธและอาจท� ำร้ายสีดาแทน จึงกริ้วหนุมานที่ท� ำเกินค� ำสั่ง แต่ในรามายณะ นอกจากพระรามไม่กริ้วหนุมานแล้ว ยังยกย่องวีรกรรมของหนุมานอีกด้วย เหตุการณ์ตอนที่ ๗ ทศกัณฐ์ล้ม ทศกัณฐ์หรือราวณะออกรบครั้งสุดท้ายและถูกพระรามสังหาร ความแตกต่างด้านเนื้อหา ๑. การแปลงกายของทศกัณฐ์ก่อนออกรบ ฉบับไทยทศกัณฐ์แปลงกายเป็นพระอินทร์เมื่อ ออกรบเป็นครั้งสุดท้าย แต่ใน รามายณะ ราวณะไม่ได้แปลงกายเป็นพระอินทร์ ๒. ศรของทศกัณฐ์ที่กลายเป็นข้าวตอกดอกไม้ ฉบับไทยเมื่อทศกัณฐ์แผลงศรใส่พระราม และพระลักษณ์ ศรของทศกัณฐ์กลายเป็นข้าวตอกดอกไม้และตกตรงหน้ารถของพระราม ดังกลอนว่า “กลับเป็นข้าวตอกดอกไม้ ตกในหน้ารถพระภูมี” (เล่ม ๓ : ๓๙๗) แสดงบุญญาธิการของพระราม และบอกให้ผู้อ่านทราบว่าพระรามน่าจะชนะราวณะ ส่วนใน รามายณะ ไม่มีเรื่องนี้ ๓. การสังหารทศกัณฐ์/ราวณะ ฉบับไทยพระรามและพระลักษณ์หลงรูปพระอินทร์แปลงของ ทศกัณฐ์ เมื่อหนุมานเตือนพระราม พระรามจึงแผลงศรพรหมาสตร์สังหารทศกัณฐ์ งาช้างที่ปักอกทศกัณฐ์ ก็กระเด็นหลุดออก ทศกัณฐ์สั่งลาพิเภกทั้ง ๑๐ ปากแล้วสิ้นใจเมื่อหนุมานขยี้ดวงใจ (เล่ม ๓ : ๓๙๗-๔๐๐) ส่วนใน รามายณะ ไม่มีเรื่องงาช้างปักอกราวณะ ไม่มีเรื่องราวณะสั่งลา ๑๐ ปาก และไม่มีเรื่องการขยี้ดวงใจ ของราวณะราวณะรบกับพระรามอย่างสุดฝีมือ พระรามพยายามสังหารราวณะแต่ทุกครั้งที่ตัดหัวราวณะ ก็จะมีหัวใหม่เกิดขึ้น เป็นเช่นนี้ถึง ๑๐๐ ครั้ง ในที่สุดพระมาตลีแนะน� ำพระรามให้ใช้ศรพรหมาสตร์ ที่พระฤษีอาคัสตยะถวายสังหารราวณะ (ยุทธกัณฑ์ : ๗๒๙) ดังนี้