สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

เปรี ยบเที ยบเนื้ อหาและตั วละครในบทละครเรื่ องรามเกี ยรติ์ พระราชนิ พนธ์ของรั ชกาลที่ ๑ กั บมหากาพย์รามายณะของวาลมี กิ ฉบั บภาษาไทย 42 The Journal of the Royal Society of Thailand Vol. 41 No. 1 January-March 2016 ๔. รูปลักษณ์และนิสัยของทศกัณฐ์/ราวณะ ฉบับไทยเมื่อดาบสแปลงคืนร่างเป็นทศกัณฐ์ กวีบรรยายรูปลักษณ์ของทศกัณฐ์ว่ามี ๑๐ หน้า มือแกว่งพระขรรค์ สิบปากเคี้ยวฟันด้วยความโกรธ ดวงตาแดงดังสีดวงอาทิตย์ ดังกลอนว่า ว่าแล้วกลับกลายเป็นรูปยักษ์ สิบพักตร์กรแกว่งพระแสงขรรค์ สิบปากขบเขี้ยวเคี้ยวฟัน เนตรนั้นดั่งดวงสุริยา (เล่ม ๑ : ๕๓๗) ใน รามายณะ กวีบรรยายรูปลักษณ์ราวณะว่ามีร่างใหญ่โตมากและน่ากลัว คือ “ร่างดุจยอดขุนเขา ฟันแหลมคม มีแขนใหญ่” (อารัณยกัณฑ์ : ๓๒๔) ด้านลักษณะนิสัย ทศกัณฐ์ในฉบับไทยไม่ดุดันและหยาบกระด้างเท่าราวณะใน รามายณะ ทศกัณฐ์อุ้มนางสีดาด้วยความอ่อนโยน ต่างจากในรามายณะ ที่ราวณะจับหัว ต้นขาและเอวของนางสีดา อย่างไม่ปรานี เหตุการณ์ตอนที่ ๖ หนุมานถวายแหวน ฉบับไทยพระรามให้หนุมานไปสืบข่าวนางสีดา ที่ลงกาโดยให้น� ำสไบและแหวนของนางที่พระรามได้จากวานรและนกสดายุไปถวายนาง หนุมานเห็น ทศกัณฐ์เกี้ยวนางสีดาในสวนอโศกที่ลงกาแต่ไม่ส� ำเร็จ จึงบังคับให้นางยักษ์บริวารบีบบังคับให้นางสีดารับรัก จากนั้นหนุมานช่วยแก้ไขสีดาที่ผูกคอตายแล้วถวายสไบและแหวน ทั้งอาสาจะน� ำนางกลับไปหาพระราม แต่นางปฏิเสธเพราะไม่ต้องการถูกดูหมิ่นว่ายักษ์ลักมาลิงพาไป จากนั้นหนุมานท� ำอุบายเผาลงกา เมื่อ กลับมาเฝ้าพระราม พระรามกริ้วหนุมานที่ท� ำเกินค� ำสั่ง คือ สังหารไพร่พลยักษ์และเผาลงกา ซึ่งอาจท� ำให้ ทศกัณฐ์โกรธแค้นจนท� ำร้ายนางสีดาได้ ส่วนใน รามายณะ พระรามมอบแหวนซึ่งสลักนามของพระองค์ แก่หนุมานเพื่อให้ไปถวายนางสีดา หนุมานออกเดินทางไปพร้อมกับอังคทะและไพร่พลวานรเพื่อสืบข่าว นางสีดา ต่อมาหนุมานเหาะข้ามมหาสมุทรไปเกาะลงกา เมื่อไปถึงสวนอโศกก็พบราวณะซึ่งยื่นค� ำขาดว่า หลังจากนางถูกคุมขังไว้ ๒ เดือนแล้ว หากนางไม่รับรัก “ก็จะถูกจับไปเป็นอาหารเช้าของข้าในโรงครัว” (สุนทรกัณฑ์ : ๔๙๙) แล้วสั่งนางรากษสีให้หาวิธีท� ำให้นางสีดายอมเป็นชายาของตน พวกนางรากษสี ผู้มีรูปร่างน่ากลัวก็พากันข่มขู่นางสีดาอย่างหยาบคายทั้งขู่จะกินนางด้วย ฝ่ายนางตริชฎารากษสีห้ามปราม และกล่าวว่านางฝันร้ายว่าพวกรากษสแพ้พระราม ฝันเห็นราวณะตกจากวิมานและลงกาถูกท� ำลาย (กัณฑ์เดิม : ๕๐๖-๕๐๗) ต่อจากนี้นางสีดาคิดผูกคอตายแต่กลับเห็นศุภนิมิตจึงประหลาดใจ เมื่อหนุมาน ได้ยินเรื่องความฝันของตริชฎาก็สรรเสริญพระรามและนางสีดาให้นางสีดาได้ยิน หลังจากนั้นถวายแหวน แด่นางสีดา ต่อมานางสีดามอบจุฑามณีให้หนุมานน� ำไปถวายพระราม ก่อนจากลงกาหนุมานท� ำลายเสา ในสวนอโศก พวกยักษ์จับหนุมานได้และจุดไฟเผาหางหนุมานเพื่อลงโทษ หนุมานหนีไปได้และใช้ไฟ ที่หางเผาลงกา แล้วไปพบนางสีดาอีกครั้งเพื่อให้แน่ใจว่านางปลอดภัย หลังจากนั้นกลับไปเฝ้าพระราม พระรามก็ยกย่องวีรกรรมของหนุมานเป็นอันมาก