สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

เปรี ยบเที ยบเนื้ อหาและตั วละครในบทละครเรื่ องรามเกี ยรติ์ พระราชนิ พนธ์ของรั ชกาลที่ ๑ กั บมหากาพย์รามายณะของวาลมี กิ ฉบั บภาษาไทย 40 The Journal of the Royal Society of Thailand Vol. 41 No. 1 January-March 2016 บทละครเรื่องรามเกียรติ์ ครั้นทันโฉมยงนงลักษณ์ พญายักษ์กั้นกางขวางหน้า แล้วมีมธุรสวาจา แก้วตาอย่าตระหนกตกใจ ความพี่รักเจ้าเยาวเรศ เปรียบปานดวงเนตรก็เปรียบได้ ขอเชิญยุพยอดอรไท มาไปเป็นศรีเมืองมาร จะตั้งเจ้าไว้ให้เป็นเอก ร่วมเศวกฉัตรฉายฉาน ใหญ่กว่าสนมบริวาร ในปราสาทสุรกานต์อลงกรณ์ ว่าพลางก็เข้าประคององค์ ค่อยด� ำรงโอบอุ้มดวงสมร รับขวัญแล้วพาบังอร บทจรไปรถมณี ครั้นถึงจึ่งวางนางลง ยังท้ายรถทรงจ� ำรัสศรี ขับทะยานผ่านฟ้าด้วยฤทธี พวกพลอสุรีก็ล้อมมา (เล่ม ๑ : ๕๓๘) รามายณะ นางผู้เลอโฉม ผู้มีโอษฐ์และทนต์งามระยับ ดวงพักตร์ประดุจจันทร์เพ็ญ ทรงทุกข์ทรมานด้วยความโศกเศร้า และอัสสุชล นั่งอยู่ในบรรณศาลา รากษสผู้มีใจชั่วร้ายนั้นเข้าไปหานางไวเทหิผู้มีเนตรดุจกลีบบัว สวมผ้าไหมสีเหลืองนวล ... ราวณะสรรเสริญเยินยอนางผู้งามเลิศในสามโลก ผู้งามมลังเมลืองผู้ประดุจ พระศรีแม้ปราศจากดอกบัว ดูก่อนแม่เนื้อทอง ผู้ห่มผ้าไหมสีเหลืองนวล เจ้าเป็นใครกัน เจ้าเหมือน สระบัวที่ประดับด้วยมาลัยดอกบัวอันงดงาม ดูก่อนเจ้าผู้มีพักตร์งาม ผู้อรชรอ้อนแอ้น เจ้าคือพระนางหรี พระศรี พระกีรติ พระลักษมีผู้งามเลิศ นางอัปสร หรือเป็นหญิงผู้ประพฤติตามอ� ำเภอใจ ทนต์ของ เจ้าขาวเรียวงามเสมอกัน เนตรนั้นกลมโต หมดมลทิน เหมือนดวงดาวสีด� ำประดับด้วยขอบแดง ชงฆ์นั้น กลมกลึง อุรุทั้งคู่เรียบเนียนเสมอกันประดุจงวงช้าง ปทุมถันของเจ้างามเฉิดฉาย เต่งตึงดุจผลตาล ประดับแก้วมณีอันงามเพริศแพร้ว ดูก่อนเจ้าผู้มีรอยยิ้มละไม ทนต์งาม เนตรงาม ผู้งามพิลาส เจ้าพรากใจ ของข้าไป ดุจสายน�้ ำพัดฝั่งทลายไปฉะนั้น เจ้าผู้มีองค์เอวเพียงฝ่ามือเดียว มีเกศางาม ทรวงอกอวบอัด ... ข้ามิเคยเห็นนารีเช่นนี้ในโลกมนุษย์มาก่อน ... (อารัณยกัณฑ์ : ๓๑๖-๓๑๗) ๓. ทศกัณฐ์/ราวณะลักนางสีดาไปจากอาศรม ฉบับไทยทศกัณฐ์กางแขนกั้นไม่ให้นางสีดาหนี พูดเชิญนางไปเป็นใหญ่ที่นครลงกา อุ้มนางไปวางในราชรถแล้วออกเดินทางไปลงกาพร้อมไพร่พล ส่วนใน รามายณะ ราวณะใช้มือหนึ่งจับหัวนางสีดา มือหนึ่งจับต้นขานางและมือหนึ่งคว้าเอวนางไว้ พร้อมทั้ง ขู่นางสีดาด้วยค� ำผรุสวาทแล้วน� ำตัวขึ้นรถวิเศษที่เกิดจากมายาไปยังนครลงกา ดังนี้