สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

ชลดา เรื องรั กษ์ลิ ขิ ต 37 วารสารราชบัณฑิตยสภา ปีที่ ๔๑ ฉบับที่ ๑ มกราคม-มีนาคม ๒๕๕๙ รามายณะ ครั้นเห็นกวางนั้นพระลักษมณะก็สงสัยจึงตรัสแก่พระรามว่า ข้าคิดว่ากวางตัวนี้คือมารีจะรากษสนั่นเอง ข้าแต่พระราม พระราชาหลายพระองค์ผู้เสด็จล่าสัตว์ถูกสังหารด้วยสิ่งสวยงามลวงตา อันชั่วร้ายนี้แล ข้าแต่พระพยัคฆ์ในหมู่บุรุษ นี่คือรูปกวางมายาของรากษสผู้รู้มายา เป็นภาพลวงตา อันเรืองรอง เหมือนเมืองคนธรรพ์ ข้าแต่พระราฆวะ เพราะว่ากวางที่วิจิตรด้วยรัตนะเช่นนี้ไม่มีหรอก ข้าแต่พระ ผู้เป็นที่พึ่งในโลก นี่เป็นมายาอย่างแน่นอน สีดาผู้เบิกบาน มีรอยยิ้มงดงาม มีพระทัยลุ่มหลง ขาดสติ เมื่อจะทัดทานกากุตสถะผู้ตรัสอยู่ฉะนั้น จึงตรัสว่า ข้าแต่อารยบุตรผู้มหาพาหุ กวางงามตัวนั้นขโมยหัวใจ ของข้าไป ขอพระองค์จงน� ำกวางนี้มาให้ข้าได้ชื่นชมเล่นด้วยเถิด ณ อาศรมบทนี้ พวกเราได้ทอดทัศนา สิ่งที่เป็นบุญแก่ตามากมาย ทั้งกวางย่างเยื้องไปกับจามรีและเหล่าเนื้อทราย ข้าแต่มหาพาหุ อีกทั้งหมี ฝูงเลียงผา ลิง กินนรรูปงามและมีพละก� ำลัง ต่างเที่ยวไปอยู่ฉะนั้น ราชัน กวางเช่นนี้ข้ามิเคยเห็น มาก่อนเลย นี่เป็นกวางที่งามเลิศที่สุดเนื่องด้วยความมลังเมลือง ด้วยพลังอ� ำนาจ และด้วยความเชื่อง กายของมันวิจิตรด้วยสีต่าง ๆ มีลายจุดเหมือนแก้วมณี ประดุจดวงจันทร์กระท� ำให้ป่าสว่างไสว แสนงดงามยิ่งนัก งามอะไรเช่นนี้ พรายเพริศอะไรเช่นนี้ เสียงร้องอันไพเราะเสนาะโสต โสภาพรรณ กวางที่น่าอัศจรรย์และวิจิตรงดงามนั้นประหนึ่งว่าขโมยหัวใจข้าไปแล้ว หากพระองค์จับเป็นมา เมื่อนั้น นางสีดาเยาวยอดสงสาร ฟังพระอนุชาทัดทาน นงคราญขัดแค้นแน่นอุรา จึ่งว่าขอบใจเจ้าลักษณ์ ภักดีต่อองค์พระเชษฐา ตัวพี่เป็นบาทบริจา ได้ความยากมาด้วยกัน ตั้งแต่วันจากพระบุรี ไม่มีสิ่งสุขเกษมสันต์ วันนี้พบกวางสุวรรณ ผิวพรรณเป็นที่จ� ำเริญตา พี่จะใคร่ได้ไว้ชมเล่น ตามประสาเข็ญใจที่ในป่า ให้คลายวายทุกข์เวทนา อนิจจาควรหรือไม่ปรานี จะทูลห้ามไยเล่านะน้องรัก จงชักพระขรรค์มาฟันพี่ ว่าพลางแสนโศกโศกี เทวีเพียงสิ้นชีวัน (เล่ม ๑ : ๕๒๘)