สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

เปรี ยบเที ยบเนื้ อหาและตั วละครในบทละครเรื่ องรามเกี ยรติ์ พระราชนิ พนธ์ของรั ชกาลที่ ๑ กั บมหากาพย์รามายณะของวาลมี กิ ฉบั บภาษาไทย 36 The Journal of the Royal Society of Thailand Vol. 41 No. 1 January-March 2016 (เล่ม ๑ : ๕๒๖) ส่วนใน รามายณะ กวางแปลงที่งดงามด้วยจุดเงินวิ่งไปรอบทุ่งหญ้า และเล็มหญ้าเข้าไป ในดงกล้วยแล้วเดินเข้าไปในหมู่ต้นกรรณิการ์ นางสีดาเห็นกวางซึ่งมีส่วนหลังดังดอกบัวที่ส่องประกาย เพราะต้องแสงท� ำท่าเดินกลับไปกลับมา วิ่งเล่นบนพื้นดินแล้วหมอบลง เดินมาถึงประตูอาศรมแล้ว กลับวิ่งเข้าฝูง และวิ่งกลับมาอีก (อารัณยกัณฑ์ : ๓๑๑) ๓. จ� ำนวนกวาง ฉบับไทยมีกวางแปลงเพียงตัวเดียว แต่ในรามายณะนอกจากมีกวางแปลงแล้ว ยังมีฝูงกวางและสัตว์อื่น ๆ อีกด้วยซึ่งระบุว่าต่างกระโดดหนีเมื่อกวางแปลงเข้าใกล้เพราะรู้ว่ากวางแปลง เป็นยักษ์ ๔. ความงามของนางสีดา ฉบับไทยไม่มีการกล่าวถึงความงามของนางสีดา แต่ในรามายณะ กล่าวว่านางสีดา “ผู้มีเนตรน่าหลงใหล...นางผู้มีพักตร์พริ้ม” (อารัณยกัณฑ์ : ๓๑๑) และ “นางผู้งามพิสุทธิ์ มีฉวีดังทองอันเงาวาม” (อารัณยกัณฑ์ : ๓๑๒) เรื่องนี้อาจเนื่องจากฉบับไทยเป็นบทละครใน กวีต้องการ ให้กวางทองเด่นที่สุดในฉาก จึงไม่กล่าวถึงความงามของตัวละครอื่น ๕. ค� ำทัดทานของพระรามและพระลักษณ์หรือพระลักษมณะ ฉบับไทยพระรามทัดทานว่า กวางนี้น่าจะเกิดจากมารยายักษ์ซึ่งไม่กล้าสู้ซึ่งหน้า จึงแปลงเป็นกวางทองเพื่อลวงให้ติดตามจับ หากพระองค์ ออกจากศาลาน่าจะเกิดเหตุร้ายขึ้น แต่นางสีดาก็ไม่ฟัง ตัดพ้อว่าหากไม่จับกวางให้ นางก็คงจะตาย พระรามจึงใจอ่อน ออกไปจับ โดยฝากนางไว้กับพระลักษณ์ พระลักษณ์ก็ทัดทานว่าน่าจะเป็นกวางแปลง ดังที่พระรามสงสัย ท� ำให้นางสีดาไม่พอใจและพูดประชดพระลักษณ์ทันทีว่าช่างจงรักภักดีต่อพระราม เสียจริง เสียแรงล� ำบากมาด้วยกัน วันนี้นางพบสัตว์ที่พอจะท� ำให้เป็นสุขบ้างแต่พระลักษณ์กลับไร้น�้ ำใจ นางขอให้พระลักษณ์ฆ่านางเสียดีกว่า ในรามายณะเมื่อพระลักษมณะเห็นกวางก็กราบทูลพระรามว่า น่าจะเป็นมารีจะแปลงร่างมา พระราชาหลายองค์ที่เสด็จออกล่าสัตว์ก็ถูกสังหารด้วยสิ่งลวงตานี้ กวางรัตนะ เช่นนี้ไม่น่ามีจริง แต่นางสีดาก็ยังคงอ้อนวอนพระรามให้จับกวางทองอีก ดังนี้ บทละครเรื่องรามเกียรติ์ เมื่อนั้น พระลักษณ์ทรงสวัสดิ์รัศมี จึ่งสนองพจนารถวาที ภูมีจงยั้งพระทัยคิด อันซึ่งสุวรรณมฤคา ท่วงทีกิริยานั้นเห็นผิด จะเป็นอสุราแกล้งนิมิต เหมือนทรงฤทธิ์มีราชโองการ