สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

เปรี ยบเที ยบเนื้ อหาและตั วละครในบทละครเรื่ องรามเกี ยรติ์ พระราชนิ พนธ์ของรั ชกาลที่ ๑ กั บมหากาพย์รามายณะของวาลมี กิ ฉบั บภาษาไทย 26 The Journal of the Royal Society of Thailand Vol. 41 No. 1 January-March 2016 รบกับปทูตทันตยักษ์ ด้วยการสอดแขนของนางแทนเพลารถศึกที่หักไป นางไกยเกษีเชื่อค� ำนางค่อม จึงขอราชสมบัติแก่พระพรต และขอให้พระรามเดินป่า ๑๔ ปี ท� ำให้ท้าวทศรถเสียพระทัยจนหมดสติ (เล่ม ๑ : ๒๕๙-๒๖๐ และ ๓๕๓-๓๖๐) และในที่สุดท้าวทศรถสวรรคตด้วยความตรอมพระทัยเมื่อทรง ทราบจากสุมันตันว่าพระราม นางสีดา และพระลักษณ์หนีจากสุมันตันไปแล้ว ท� ำให้ไม่ทราบว่าทั้งสาม อยู่แห่งใด (เล่ม ๑ : ๓๘๙) ส่วนในรามายณะ นางค่อมซึ่งเป็นก� ำนัลและจงรักภักดีต่อนางไกเกยีต้องการให้ พระภรตะครองเมืองอโยธยา จึงยุนางไกเกยีให้ขอพร ๒ ข้อที่ท้าวทศรถเคยให้ไว้แก่นางเมื่อครั้งท้าวทศรถ ช่วยเทวดารบกับอสูรศัมพระ และนางไกเกยีช่วยท้าวทศรถถึง ๒ ครั้ง ครั้งแรกช่วยเมื่อพระองค์หมดสติ ให้ออกจากสนามรบและต่อมาช่วยพระองค์เมื่อต้องอาวุธ (อโยธยากัณฑ์ : ๑๒๓) นางไกเกยีเชื่อฟัง จึงขอราชสมบัติแก่พระภรตะและให้พระรามเดินป่า ๑๔ ปี ท้าวทศรถจึงเสียพระทัย (อโยธยากัณฑ์ : ๑๑๙-๑๒๖) หลังจากพระรามจากไปเพียง ๖ วันท้าวทศรถก็สวรรคตด้วยความคิดถึงพระราม และพระลักษมณะ (อโยธยากัณฑ์ : ๑๘๖) ความแตกต่างด้านเนื้อหา ๑. ความแค้นของนางค่อม ฉบับไทย นางค่อมแค้นพระรามที่เคยยิงหลังค่อมของนาง ใน รามายณะ นางค่อมไม่ได้แค้นพระราม เพียงแต่ยุเพราะจงรักภักดีต่อนางไกเกยีและพระภรตะ ๒. ท้าวทศรถถูกสาป ฉบับไทยไม่มีเรื่องนี้แต่มีใน รามายณะ หลังพระรามจากไป ๖ คืน ท้าวทศรถเล่าให้นางเกาสัลยาซึ่งเป็นมารดาของพระรามฟังว่าก่อนอภิเษกกับนาง พระองค์เป็นนักแม่นธนู คืนหนึ่งยิงธนูถูกดาบสซึ่งคิดว่าเป็นสัตว์ป่าท� ำให้บิดามารดาของดาบสซึ่งชราและตาบอดขาดที่พึ่งเพราะ มีบุตรเพียงคนเดียว จึงถูกบิดาของดาบสสาปให้ต้องทุกข์โศกเศร้าจนสิ้นพระชนม์เพราะสูญเสียโอรส เมื่อท้าวทศรถเล่าเรื่องจบก็ครวญถึงพระรามจนเสด็จสวรรคต (อโยธยากัณฑ์ : ๑๘๖) ความแตกต่างด้านตัวละคร ๑. ชื่อของนางค่อม ฉบับไทยมีชื่อว่า “กุจจี” ส่วนในรามายณะชื่อ “มันถรา” ๒. ชื่อพระมารดาของพระราม ฉบับไทยชื่อ “เกาสุริยา” ส่วนในรามายณะชื่อ “เกาสัลยา” ๓. นิสัยคะนองของพระราม ฉบับไทย พระรามยิงศรใส่หลังค่อมของนางกุจจีด้วยความคะนอง ในรามายณะไม่มีเรื่องนี้ เหตุการณ์ตอนที่ ๒ พระรามยกธนู ฉบับไทยท้าวชนกตั้งพิธีสยุมพรให้นางสีดาเลือกคู่ครอง โดยประกาศว่าผู้ที่ยกมหาธนูโมลีซึ่งเป็นศรของพระอิศวรขึ้นได้ (พระอิศวรสร้างธนูนี้เมื่อครั้งปราบยักษ์ ตรีบุรัมแล้วมอบให้เจ้าเมืองมิถิลารักษาไว้) จะได้นางสีดาเป็นมเหสี พระวสิษฐ์และพระสวามิตรฤษี พาพระรามพระลักษณ์มาที่เมืองมิถิลาเพื่อชมการยกมหาธนูโมลี เมื่อเข้าวังพระรามสบตากับนางสีดา