สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

เปรี ยบเที ยบเนื้ อหาและตั วละครในบทละครเรื่ องรามเกี ยรติ์ พระราชนิ พนธ์ของรั ชกาลที่ ๑ กั บมหากาพย์รามายณะของวาลมี กิ ฉบั บภาษาไทย 22 The Journal of the Royal Society of Thailand Vol. 41 No. 1 January-March 2016 ความน� ำ ในวันภาษาไทยแห่งชาติเมื่อพุทธศักราช ๒๕๕๘ กระทรวงวัฒนธรรมประกาศให้ บทละคร เรื่องรามเกียรติ์ พระราชนิพนธ์ของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชเป็นวรรณคดี แห่งชาติ เพราะเป็นเรื่องรามเกียรติ์ของไทยเพียงฉบับเดียวที่มีเนื้อหาสมบูรณ์และมีวรรณศิลป์โดดเด่น ทั้งยังเป็นต้นเรื่องที่ท� ำให้มีการแต่งเรื่องรามเกียรติ์ส� ำนวนอื่น ๆ ภายหลังต่อมาอีกจ� ำนวนมาก โดยเฉพาะ อย่างยิ่งส� ำนวนที่เป็นบทแสดง เช่น บทละครในเรื่องรามเกียรติ์ของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย บทละครดึกด� ำบรรพ์ บทโขน และบทละครนอก ครั้งนี้ผู้เขียนประสงค์จะเปรียบเทียบ บทละครเรื่อง รามเกียรติ์ พระราชนิพนธ์ของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชกับ มหากาพย์รามายณะ ของวาลมีกิฉบับภาษาไทย ของมหาวิทยาลัยศิลปากร ซึ่งแปลอย่างสมบูรณ์เป็นครั้งแรกจากต้นฉบับ ภาษาสันสกฤต เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๗ รอบของพระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔ และพิมพ์เผยแพร่เมื่อพุทธศักราช ๒๕๕๗ ทั้งนี้ เพื่อให้เห็นความแตกต่างของรายละเอียดในเนื้อหาตอนเดียวกัน และความแตกต่างของตัวละครส� ำคัญ ในด้านรูปลักษณ์ ความสัมพันธ์ของตัวละครบางตัว และลักษณะนิสัย ซึ่งจะขยายความรู้เรื่องรามเกียรติ์ ของไทยให้ลึกซึ้งขึ้นอีกระดับหนึ่ง และท� ำให้รู้จัก รามายณะ ของวาลมีกิดีขึ้นด้วย ขอบเขตของเนื้อหา การศึกษาครั้งนี้ใช้ข้อมูลจากเนื้อหา ๗ ตอน คือ นางค่อมยุยงนางไกยเกษีให้ขอราชสมบัติ อโยธยาแก่พระพรต พระรามยกธนู นางส� ำมนักขาถูกพระลักษณ์ลงโทษ พระรามตามกวาง ทศกัณฐ์ ลักนางสีดา หนุมานถวายแหวน และทศกัณฐ์ล้ม รวมทั้งใช้ข้อมูลเสริมอื่น ๆ ประกอบบ้างตามความเหมาะสม ภูมิหลังของเรื่อง ๑. รามเกียรติ์ พระราชนิพนธ์ของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ๑.๑ ผู้แต่งและปีที่แต่ง พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชโปรดเกล้าฯ ให้กวีหลายคนผู้เป็นนักปราชญ์ราชบัณฑิตช่วยกันแต่งเรื่องรามเกียรติ์ ซึ่งเป็นเรื่องส� ำคัญในไตรดายุค โดยมีพระองค์ทรงเป็นประธาน เพราะในเวลานั้นเรื่องรามเกียรติ์ของไทยกระจัดกระจายสูญหาย จนไม่มีฉบับครบถ้วนสมบูรณ์แล้ว ดังปรากฏข้อความในร่ายต้นเรื่องว่า “ภูธรด� ำริด� ำรัส จัดจองท� ำนองนุก ไตรดายุคนิทาน ต� ำนานเนื่องเรื่องรามเกียรติ์ เบียนปรปักษ์ยักษ์พินาศ ด้วยพระราชโวหาร ...” (บทละคร